Truyện dài: Âm Vọng

Tiên Dung

TRUYỆN NHẤT DẠ TRẠCH

Hùng Vương truyền tới đời thứ ba thì sinh hạ được người con gái là Tiên Dung Mỵ Nương đến tuổi 18 dung mạo đẹp đẽ, không muốn lấy chồng mà chỉ vui chơi, chu du khắp thiên hạ. Vua cũng không cấm đoán nàng. Mỗi năm vào khoảng tháng hai, tháng ba lại sắm sửa thuyền bè chèo chơi ở ngoài bể, vui quên trở về.

Hồi đó, ở làng Chử Xá cạnh sông lớn có người dân tên là Chử Vi Vân sinh hạ được Chử Đồng Tử, cha từ con hiếu, nhà gặp hỏa hoạn, của cải sạch không, còn lại một khố vải cha con ra vào thay nhau mà mặc. Kíp tới lúc cha lâm bệnh, bảo con rằng: "Cha chết cứ để trần mà chôn, giữ khố lại cho con." Con không nỡ làm theo, dùng khố mà liệm bố. Đồng Tư thân thể trần truồng đói rét khổ sở, đứng ở bên sông hễ nhìn thay có thuyền buôn qua lại thì đứng ở dưới nước mà ăn xin, khi thì câu cá độ thân, không ngờ thuyền Tiên Dung xốc tới, chiêng trống nhã nhạc, kẻ hầu người hạ rất đông. Đồng Tư rất kinh sợ. Trên bãi cát có khóm lau sậy, lưa thưa dăm ba cây, Đồng Tử bèn nấp trong đó, bới cát thành lỗ nằm xuống mà phủ cát lên mình. Thoắt sau, Tiên Dung cắm thuyền dạo chơi trên bãi cát, ra lệnh vây màn ở khóm lau mà tắm. Tiên Dung vào màn, cởi áo dội nước, cát trôi mất, trông thấy Đồng Tử. Tiên Dung kinh sợ hồi lâu, thấy là con trai bèn nói: "Ta vốn không muốn lấy chồng, nay lại gặp người này, cùng ở trần với nhau trong một hố, đó chính là do trời xui nên vậy. Người hãy đứng dậy tắm rửa, ta ban cho quần áo mặc rồi cùng ta xuống thuyền mở tiệc ăn mừng." Người trong thuyền đều cho đó là cuộc giai ngộ xưa nay chưa từng có. Đồng Tử bảo: "đâu dám như vậy!" Tiên Dung ta thán, ép làm vợ chồng. Đồng Tử cố từ, Tiên Dung nói: "Đây do trời chắp nối, sao lại chối từ?" Người theo hầu vội về tâu lại với vua. Hùng Vương nói: "Tiên Dung không thiết tới danh tiết, không màng tới của cải của ta, ngao du bên ngoài, hạ mình lấy kẻ bần nhân, còn mặt mũi nào trông thấy ta nữa." Tiên Dung nghe thấy, sợ không dám về, bèn cùng Đồng Tử mở bến chợ, lập phố xá, cùng dân buôn bán, dần dần trở thành cái chợ lớn (nay là chơ Thám, còn gọi là chợ Hà Lương). Phú thương ngoại quốc tới buôn bán tấp nập, thờ Tiên Dung, Đồng Tử làm chúa. Có người lái buôn giàu nói rằng: "Quí nhân bỏ một dật vàng ra ngoài bể mua vật quí, sang năm có thể thành mười dật." Tiên Dung cả mừng bảo ĐồngTử: "Vợ chồng chúng ta do trời tác thành, đồ ăn thức mặc do trời phú cho, nay hãy đem vàng cùng phú thương ra bể buôn bán." Có núi Quỳnh Viên, trên núi có am nhỏ, bọn lái buôn thường ghé lại đó uống nước. Đồng Tử lên am chơi có tiểu tăng tên gọi Ngưỡng Quang truyền phép cho Đồng tử. Đồng Tử lưu học ở đó, giao tiền cho lái buôn mua hàng. Sau lái buôn quay lại am chở Đồng Tử về. Sư tặng Đồng Tử một cây trượng và một chiếc nón mà nói rằng: "Linh thiêng ở những vật này đây." Đồng tử trơ về, giảng lại đạo Phật. Tiên Dung bèn giác ngộ, bỏ phố phường, chợ búa, cơ nghiệp, rồi cả hai đều tìm thầy học đạo. Trên đường viễn hành, trơi tối mà chưa tới thôn xá, hai người tạm nghỉ ở giữa đường, cắm trượng che nón mà trú thân. Đến canh ba, thấy hiện ra thành quách, lầu ngọc, điện vàng, đền đài dinh thự, phủ khố miếu xã, vàng bạc châu báu, giường chiếu chăn màn, tiên đồng ngọc nữ, tướng sĩ thị vệ, la liệt trước mắt. Sáng hôm sau, ai trông thấy cũng kinh lạ, đem hương hoa, ngọc thực tới dâng mà xin làm bề tôi. Có văn võ bách quan chia quân tục vệ, lập thành nước riêng. Hùng Vương nghe tin, cho rằng con gái làm loạn, bèn sai quân tới đánh. Quần thần xin đem quân ra phân nhau chống giữ. Tiên Dung cười mà bảo: "Điều đó ta không muốn làm, do trời định đó thôi, sinh tử tại trời, há đâu dám chống lại cha, chỉ xin thuận theo lẽ chính, mặc cho đao kiếm chém giết." Lúc đó, dân mới tới đều kinh sợ tản đi, chỉ có dân cũ ở lại. Quan quân tới, đóng trại ở châu Tự nhiên, con cách sông lớn thì trời tối không kịp tiến quân. Nửa đêm, gió lớn thổi bay cát nhổ cây, quan quân hỗn loạn. Tiên Dung cùng thủ hạ, thành quách phút chốc bay tản về trời, đất chỗ đó sụt xuống thành cái chằm lớn. Về sau, dân lập miếu thờ, bốn mùa cúng tế, gọi chằm là chằm Nhất Dạ Trạch (nghĩa là chằm một đêm), gọi bãi là bãi Mạn trù, gọi chợ là chợ Thám còn gọi là chợ Hà Lương. Sau vua Hậu Lương là Diễn sai Trần Bá Tiên đem quan xâm lược phương Nam. Lý Nam Đế sai Triệu Quang Phục làm tướng cự địch. Quang Phục đem quân nấp ở Chằm. Chằm sâu mà rộng, quân địch vướng mắc, tiến binh rất khó. Quang Phục dùng thuyền độc mộc đột xuất ra đánh cướp lương thực, cầm cự lâu ngày làm cho quân giặc mệt mỏi, trong ba bốn năm không hề đối diện chiến đấu. Bá Tiên than rằng: "Ngày xưa nơi đây là chằm một đêm bay về trời, nay lại là chằm một đêm cướp đoạt người." Nhân gặp loạn Hầu Cảnh vua nhà Lương bèn gọi Bá Tiên về, ủy cho tì tướng là Dương Sằn thống lĩnh sĩ tốt, Quang Phục ăn chay lập đàn ở giữa đầm, đốt hương mà cầu đảo, bỗng thấy thần nhân cưỡi rồng bay vào trong đàn mà bảo Quang Phục rằng: "Hiển linh còn đó, ngươi có thể cầu tới cứu trợ để dẹp bằng họa loạn." Dứt lời, tháo vuốt rồng trao cho Quang Phục, bảo: "Đem vật này đeo lên mũ đâu mâu có thể khiến giặc bị diệt." Đoạn bay lên trời mà đi. Quang Phục được vật đó, reo mừng vang động, xông ra đột chiến, quân Lương thua to. Chém Dương Sằn ở trước trận, giặc Lương phải lùi. Quang Phục nghe tin Nam Đế mất, bèn tự lập làm Triệu Việt Vương, xây thành ở Trâu Sơn, huyện Vũ Ninh.

Cái quảng cáo trên màn ảnh truyền hình chỉ độ 15 giây, màu trắng đen của nhật báo San José Mercury. Thanh niên, 28 tuổi, kĩ sư, triệu phú. Tám tháng sau, cũng 28 tuổi, kĩ sư, nhưng hết là triệu phú. (28 tuổi thì ai cũng đã, đang và sẽ, nhưng hiện nay thì Việt Nam số lượng triệu phú ở tuổi 18 đứng nhất nhì thế giới). Đây là hậu quả của thị trường chứng khoán, hãng xưởng, computer, high tech. Cách đây vài tháng, một quảng cáo khác của nhật báo San José Mercury, cũng hai màu trắng đen, người đàn ông trung niên đến từ Ấn Độ, tay giăng tờ báo như giăng cờ Mỹ. Ông là một trong hàng loạt người Ấn đổ xô sang Hoa Kỳ, thay vì đào vàng bằng cách xây đường rầy xe lửa vào hơn trăm năm trước như dân Tàu, giờ đây dân Ấn đào vàng bằng ngõ ngách computer, high tech. Họ phụ một tay thay đổi bộ mặt thành phố San José tạp chủng, đa dạng, đa văn hoá mà cách đây gần ba thập kỉ, dân tị nạn Việt Nam đã chân ướt chân ráo, là ngọn sóng công nhân hàng đầu. Tất cả đều làm việc, sản xuất trong tư thế sẵn sàng tử vì đạo.

tháng tới tôi 40 tuổi

Trời đang hừng hực sức nóng mùa hè. Da tôi thấm đẫm mồ hôi. Vị mồ hôi của tôi mặn, chua không ngọt. Tôi mong được nằm mãi như thế này. Tan xác thân biến linh hồn, bôi xoá chấm đen trong không gian. Đêm qua trong giấc mơ ngắn ngủi, tôi ước mình là con chim bay vút vào không gian, không gian là (thế giới) đời sống, chấm đen là hình ảnh hiện hữu cuối cùng, của tôi. Thức giấc, miệng tôi đang còn cười. Cách đây hai tuần, hìnhảnh-ý nghĩ ám mồn một trong tôi. Đó là chập chùng dãy núi, kết bởi những viên đá cuội. Thường đá cuội thì nhỏ mà đá cuội trên đỉnh núi sao to lạ! To như cái ghế ngồi của từng người tùy trọng lượng. Những viên đá cuội và những tấm lưng giấu mặt. Họ sống ở đời, đến một lúc nào đó, thấy đủ, lẳng lặng leo lên đỉnh núi ngồi, đưa lưng, giấu mặt, từ từ tan, bốc thành khói. Đó cũng là một cách ra đi nhẹ yên, tốt đẹp, bình đẳng. Ai rồi cũng ra đi, và nên ra đi. Điều ra đi không bận tâm óc, nhưng cảm giác ra đi thế nào, lúc nào mới là bi đát. Đàn bà Eskimo khi cắn chỉ không đứt, là biết mình nên ra đi. Bà leo lên đỉnh núi, khoác áo lặng lẽ ngồi chờ. Hiện thực hay huyền thoại, hình ảnh nào cũng hết sức vĩ đại, tự do.

Bởi tử thần không có lòng từ bi.

tháng tới tôi 40 tuổi

Và là những suy nghĩ rời rạc trong tôi của buổi sáng hôm nay. Sinh nhật tuổi 20 là Madonna với hai nịt vú đỉnh nhọn hoắt, thập niên 80, muốn, muốn và muốn như kẻ bỏng khát chỉ độc nước biển đưa kề miệng. Và tuổi 30 tôi chưa nghĩ đậm về những viên đá cuội đưa lưng giấu mặt trên đỉnh núi.

Bên ngoài tôi là mẫu quảng cáo của nhật báo San José Mercury. (À quên nói với bạn, hệ thống nhật báo Mercury phát hành tuần báo Việt Mercury phục vụ cộng đồng Việt, tuần báo Nuevo Mundo phục vụ cộng đồng Mễ. Nơi tôi đang ở đa dạng đến thế là cùng!) Bên trong tôi, ám ảnh sự cố biến tan, bốc thành khói. Cánh chim bay vút, một mình đi như đến, hoặc xen kẽ giữa những tấm lưng giấu mặt đồng loại và cộng nghiệp.

40 tuổi, tính tuổi thọ thời tôi đang hít thở là được (lạc quan), đã (bi quan) tựa triết lý nửa chai rượu của tay bợm nhậu. Thống kê cho biết tuổi thọ thời nay cao hơn thời xưa. Tin lành hay dữ? Tuổi 40, mặt trời ngự trị chóp đầu.

Hôm qua chồng đưa con đi coi bóng rổ ở Palo Alto suốt từ 5 giờ chiều đến 11 giờ tối. Bà có một buổi tối rỗi rảnh, dự tính làm vài chuyện thuần giải trí. Gọi hỏi thăm Q, rủ T đi xi nê, tới nhà H tán dóc, ghé tiệm sách cũ ở Redwood City, đi shopping mua vài thứ lặt vặt, hay ra Blockbuster mướn phim về nhà nằm coi. Những dự tính cuối cùng đều là dự tính. Bà dọn lại closet, bỏ xấp hình vào album, nằm ngâm mình trong bồn, đầu óc thể xác đồng thư giãn bỗng bà thèm đĩa bánh cuốn tráng hơi ở tiệm Bắc Hương. Bà thay đồ lái xe xuống phố, khi rẽ xe vào đường Santa Clara, tấm bảng quảng cáo tiệm Thanh Thế hôm nay có bún riêu đặc biệt, thế là bà tạt vào, thêm một dự tính không thành. Tiệm tối thứ sáu vắng vẻ lạ lùng. Ở góc phải, hai người đàn ông đứng tuổi đang uống bia, ăn hến xúc bánh tráng, nói về gia cảnh một người bạn của cả hai đang gánh ba cái họa cùng một lúc: mất việc, vợ ngoại tình, thằng con bị lật xe phải cưa một phần chân. Hai người đàn ông nói to như đang ngồi nhậu ở nhà. Gần chục chai Sing Tao rỗng ruột xếp đều trên bàn. Tiếng những người đàn bà ngồi lúp xúp sau quầy tính tiền. Ba bà rồi thêm một bà nữa tiến lên từ bếp, định ghé lại bàn hai ông khách hỏi gì đó, nhưng rồi dừng lạinơi ba bà đang ngồi cạo gió, giật tóc cho nhau. Bà thứ tư chậc lưỡi, "trơi đất quỷ thần ơi! gió quá, gió quá... gió đôc... da đỏ như cua luộc." Bà ngồi thừ, tờ báo cầm theo định đọc dẹp sang môt bên. Giọng nói của hai ông khách sang sảng. Tiếng nói của bốn người đàn bà líu ríu sau quầy làm bà không nghe cũng phải nghe, không nhìn cũng phải nhìn. Bà trở thành như người giữa chốn không người, mất cảm giác mình là khách. Tô bún riêu mang lên nóng hổi, giờ thì bà hối hận vì đã đổi ý ăn bún riêu. Nách bà tướp mồ hôi, rồi gáy cổ cũng thế. Hơi nóng và mùi chua tô bún làm bà đẩy sang một bên, mường tượng những cọng bún sẽ vữa sình trong vài phút. Bà chần chừ nên đợi nguội rồi ăn, hay bỏ luôn tô bún. Nhưng không ăn thì biet trả lời sao khi bị hỏi, "ăn được không bà?" Thế là bà so đũa sới bún cho mau nguội, hà hơi thổi. Bà nghĩ nếu là bún ốc bà sẽ lựa ốc ăn trước thay miếng riêu lợn cợn trứng cùng tôm khô vắt vội lềnh bềnh rời rã trong nước lèo theo chiều khuấy đôi đũa. Bà vắt chanh, bỏ rau sống, rắc tiêu. Môt trong hai người đàn ông liếc mắt qua bà, dừng ở ngón tay lập gia đình 15 năm nhưng không hề đeo nhẫn. Bà thong thả cho bún vào muỗng, thổi, rồi lùa vào miệng, vẫn còn nóng, lại thổi. Bà nhìn bức tường trước mắt, hai con cá giả bơi lội trong hồ, bà cho bún vào miệng, nuốt trôi muỗng bún, nghĩ chẳng thể nuốt được quá năm muỗng, chủ có buồn thì cũng đành chịu. Ba định gọi ly chè, nhưng liền đổi ý. Bà đứng dậy đến quầy tính tiền, nghe tiếng người đàn bà thư tư gọi, "ông già đâu?" rồi lững thững lui xuống bếp. Ba người đàn bà vẫn còn ngồi lúp xúp cạo gió, giật tóc, xoa dầu. Người đàn bà bị gió mập mạp, áo thun trắng ngắn tay tuột xuống quá bả vai. Bà này cạo phía lưng và gáy, bà nọ xoa dầu liền tay trước ngực và cổ. Bà đoán bà bị gió là bà chủ, bởi dây chuyền vàng có tượng Phật Quan Âm bang ngọc thạch to cỡ ngón trỏ đeo kẹt cứng ở kẽ vú. Hai hột xoàn lóng lánh nổi bật trên khuôn mặt phấn son đã nhòa. Người đàn bà xoa dầu ngừng tay, đứng dậy tính tiền. Bà ngoái nhìn phia bếp, người đàn ông ngồi trên ghế nhựa con, không trông thấy bà, nhưng bà nhận ra ngay đó là ông Phùng, bởi cái bớt trên trán trái hiện rõ dưới ánh đèn néon trắng toát. Ông ngồi chúi đầu, móc mũi xoa trán vuốt mặt hả họng ngáp, bà kịp thấy ông chỉ còn 3 răng cửa. Bà nhận tiền thối, né người sang một bên, không muốn người đàn ông trông thấy. Bà bước vội ra khỏi tiệm bằng ngõ hông, chiếc xe đạp kê cạnh cửa. Ghế tróc bao, túi ni lông treo lủng lẳng đựng đôi giày ở ghi đông, niềng cong vòng, màu sơn hết nhận ra. Bà hấp tấp bước ra cửa, leo lên xe, rồ máy, đâm thẳng ra xa lộ.

Con trăng trước mặt chưa tròn nhưng làm sáng rực hàng cây mái nhà vòng cầu mặt đường xa lộ 280. Bà nghĩ về người đàn ông ngồi vuốt mặt trong bếp nhà hàng khi nãy. Cái vuốt mặt tựa phủi bụi, phủi bỏ vướng bận, phủi bỏ lầm lỡ, phủi bỏ quá khứ, phủi bỏ chính mình. Con trăng chưa tròn lơ lửng như vật chắn trước mắt. Hình ảnh người đàn ông hả họng ngáp dài chập trùng với những lần gặp gỡ trong từng đoạn thời gian, thể hiện qua giọng nói, miệng cười, chiếc mũ đội, màu áo khoác, ngón tay móng đã cắt hay chưa cũng đã trên mười năm. Lời tán tỉnh không dành cho bà nhưng cho một nhân viên đắc lực, trung tín của bà ngày ấy, tên Loan, cựu hiệu trưởng trường tiểu học, vợ trung úy phi công miền Nam, đồng nghĩa nhan sắc, đức hạnh. Người đàn ông đã đến tiệm bà nhiều lần vì người đàn bà tên Loan này. Giọng ông oang oang, bước đi chắc nịch. Người nhân viên im lìm hơn là dịu dàng. Vẻ im lìm mang tín hiệu cho ông rõ là sẽ không bao giờ có buổi gặp gỡ nơi nào khác ngoài nơi làm việc. Người nhân viên đã dắt hai con vượt thoát bằng đường bộ mong gặp lại chồng sau tháng 4-75 tan tác, ngỡ ngày găp lại nhau trên đất tự do là ngày đoàn tụ gia đình, ngờ đâu là ngày chia lìa vĩnh viễn. Chồng đã tạo dựng đời sống mới, có người khác thay bà. Người đàn ông giọng oang oang, bước đi chắc nịch siêng lui tới nói lên sự dám làm, lòng quả quyết và ngay thẳng. Bà nhớ một lần, ông đến, người nhân viên hôm đó nghỉ bất ngờ vì chuyện nhà, ông trả tiền, vô tình hay cố ý, để rơi tấm anh ông chụp với kiều nữ Mỹ tóc vàng mắt xanh khoả thân trăm phần trăm. Khi bà trao tấm ảnh lại cho ông, ông thoáng đỏ mặt, nói đỡ, "năm đầu tôi mới tới Mỹ." Bẵng thời gian khá lâu, ông biến mất, rồi lại xuất hiện với màu da rám nắng, thứ nắng ở cõi xa xôi nhưng gần gũi. Thứ nắng mà người xa quê nhận ra tức khắc khi đối diện, bởi ướp mùi vị của chính mình. Ông cho biết đã lui về Việt Nam, tính chuyện làm ăn, lấy vợ. Ông nói huyên thuyên, bà nhận ra nguồn nhựa sống mới đang luân lưu trong toàn thể người ông. Người nhân viên im lìm của bà đã dọn đi tiểu bang Oregon. Rồi những lần kế tiếp, ông đến với xấp ảnh, người con gái trong ảnh kém tuổi ông rất xa, dù làm bài toán cộng trừ nhân chia... như ông đang lo thủ tục đưa người con gái ấy sang đây làm vợ chính thức. Bà ngắm, nghe và chúc mừng nhưng lòng chứa đầy ái ngại. Ở tuổi ông, đèo bòng một ảo tưởng, một mơ ho, một trò chơi có khả năng làm gẫy đôi người. Rồi ông biến mất. Trước lần thấy lại ông ngồi trong góc bếp vuốt mặt hả họng ngáp dài đêm nay, cách đây hainăm, bà thấy ông đứng làm cá trong siêu thị Đại Hàn trên đường El Camino, bà không dừng mua khúc cá thu như dự định cho bữa cơm tối, và chừng như ông cũng thoáng thấy bà, vội quay mặt. Bà đeo theo hình ảnh chập chùng quãng đời ông, cùng chiếc xe đạp bọc ni lông đựng đôi giày treo lủng lẳng, như con trăng đang chắn ngang trước mắt.

à thò tay vào trong áo quẹt giọt mồ hồi ẩm giữa hai bầu vú, đưa lên mũi ngửi, liếm sạch, nghĩ tới ngày mai là ngày đi thăm má nuôi, mỗi tháng một lần, đều đặn dẫn tới viện dưỡng lão như kinh nguyêt, như con trăng trọn vòng. Đoạn đường gần sáu tiếng đi/về cộng thêm giờ ngồi đứng vô/ra cạnh cái xác bất động tiêu nguyên ngày chủ nhật. Bà toan tính nghĩ ngợi, vì bổn phận, nghĩa vụ hay vì lòng xót thương, tội tình mà suốt bao tháng năm trải dài theo những xa lộ nối liền, giờ biến thành thói quen. Thói quen nghĩ kỹ là cho chính bà, do lòng ích kỉ, tìm kiếm bình yên. Xe chạy, bà cầm chặt tay lái, cảm giác mệt mỏi ùa thốc, đầu buốt rồi lan nhanh xuống cổ, dọc theo sóng lưng, ngang thắt lưng thì bà muốn qụy. Bà biết cơ thể bà đang đổi như đất trời chuyển mùa. Trước ngày có kinh, ngực bụng cứng căng, cảm tưởng đeo thêm khối thịt nặng nề không cần thiết. Bà bứt rứt khó chịu, sẵn sàng gây gổ với bất cứ ai. Chồng bà sống cạnh quá lâu trở thành cái đồng hồ, hàn thử biểu của bà khi nào không hay. Thường thì ông im lặng trước những cơn thịnh nộ bất thường vô lý của bà. Còn bà, thường tránh những quyết đinh quan trọng, liên hệ tới người khác. Lại thêm trò mau tủi thân, mủi lòng trước những chuyện vặt vãnh. Một câu nói vô nghĩa hay cử chỉ ơ hờ của người thân quen dễ khiến bà thấy bị xúc phạm hoặc nổi giận vô cớ (nhất là với chồng). Khi còn con gái, vốn liếng gần gũi là cái điện thoại, giận ai vất mạnh nó vào tường. Cái điện thọai hiệu AT & T quả thật là tốt, vẫn cứ xài được cho đến ngày đi lấy chồng. Sau này là nồi cơm điện hiệu Panasonic, nếu tính không lầm, đã bị hất cả thẩy trên mười lần. Càng lớn tuổi, bà đằm hẳn. Ngày đầu có kinh bà như người kiệt lưc, nhấc ngón tay cài nút áo cũng thấy mệt mỏi, lười biếng. Chải tóc cũng nghĩ hành động không cần thiết.

tháng tới tôi 40 tuổi

Lần đầu tiên có kinh ở tuổi 13, dù chẳng nghĩ mình phạm trọng tội đến độ phải tự sát để đền tội như trong truyện ngắn nó đọc, nhưng con bé cũng lo âu kinh hãi ở những ngày mới lớn. Mẹ mất sớm, ở với người cha tâmthần thể xác thường trực bất ổn. Ông có quá nhiều đam mê và buông trôi theo chúng. Đứa con gái lắm lúc là cái gai găm trong mắt hay hạt sạn kẹt giữa kẽ chân ông. Con bé phải tự xoay sở những bất thường, bất trắc khi trí khôn còn là mầm. Tập uốn mình theo thời tiết, lạnh bận áo ấm, hè bận áo ngắn tay, mưa khoác áo tơi, và sớm nhận thức rằng không thể nào ngăn chặn được cơn mưa, từ trời.

tháng tới tôi 40 tuổi

Rồi thì vào khoảng 10 năm nữa bà sẽ bước vào tuổi tắt kinh, biết bao rắc rối muộn phiền ào ạt đến, như đầu lưỡi không phải của mình lần đầu lướt rà trên thân thể mang theo trận cuồng phong không ngờ, khác hẳn một buổi sáng ý thức ra rằng, ai cũng sinh ra, lớn lên, rồi già, rồi bệnh, rồi chết. Chấm hết.

Thức ăn trong bụng khi nãy như muốn ói trào. Bà vói tay phía sau kiếm tờ giấy thấm mồ hôi rịn ở trán và gáy. Bà định bụng tấp xe vào lề đường nghỉ một lát, nhưng chân vẫn nhấn ga, "rán một tí, bình thản lại, hít sâu vào." Bà tắt radio, tắt máy lạnh, hạ cửa kiếng xuống cho gió đêm lùa vào. Gió đêm giúp bà chút thư giãn. Bánh xe lăn đeu, ý nghĩ về nhà xối nước lạnh bỗng tan như con trăng lui nằm sau lưng tự bao giờ.

Gần 40 tuổi, bà khát khao sự bình thản trong tâm hồn như người trí thức sống dưới chế độ hà khắc, luôn ám ảnh quyền tự do chọn lựa. Nghĩ về sự so sánh khuôn sáo, ước lệ này, bà bật cười.

Con đường hẹp, quanh co dẫn về nhà vắng lặng đêm hè. Những nóc nhà, cây cối rưới bởi ánh sáng trăng. Đèn xa lộ mất hút. Yên tĩnh đậm đặc đồng lõa bóng đen. Bà mở cửa, trăng phản chiếu trên tấm gương cửa sổ, lờ mờ in bóng mình. Căn nhà yên ắng, không ca ánh đèn. Điện thoại reo, bà đẩy vội cửa, ai gọi? Chắc là Chinh. Điện thoại tắt, không để lời nhắn.

Tiếng máy điều hoà không khí rù rì. Bà bật đèn phòng bếp, rồi hành lang dẫn vào phòng ngủ. Sàn gỗ mát cứng lòng ban chân. Bà gieo người xấp xuống mặt giường, duỗi hai tay dọc thân thể. Nhắm mắt, gắng không nghỉ ngợi gì.

Không nghĩ ngợi gì, cũng cần đến nỗ lực.

Người con bé ốm nhom, yếu đuối. Có lẽ ốm yếu từ trong trứng nước. Mẹ nó đẹp, "đẹp lắm!" ba nó thường nói thế khi không có má ghẻ kế cạnh. Trong vài lần hiếm hoi ông tỏ lộ tình cảm, mà cách tỏ lộ cho nó cảm tưởng ông nhớ mẹ nó chứ chẳng phải thương yêu gì nó cả. Sự chờ đợi vẫn là sự chờ đợi, dài ngoằng, lê thê. Nó ít biết gì về mẹ nó, người đàn bà giúp nó có mặt ở trần gian này. Những sự kiện có thật, như tấm hình chẳng hạn, cũng không, chỉ còn vài bức tranh ba nó vẽ sau khi mẹ nó mất không lâu. Những bức tranh nhạt nhoà sắc nét. Nếu ba nó không chỉ đó là những bức tranh ông vẽ mẹ no theo trí nhớ thì nó cũng tưởng là ông đã vẽ ai đó, người mẫu, người đàn bà trong đời ông đã gặp gỡ chung đụng, hay thuần trí tưởng tượng. Ba nó nói, "mẹ con ngày trước đẹp lắm!" Nó nghe và mong được tin như thế, nhưng roi tự hỏi, nếu mẹ nó đẹp sao nó không đẹp, nó giống ba nó sao? Cái chữ đẹp độc nhất, không tả thêm chi tiết trán mũi miệng nước da mái tóc bàn tay màu mắt gót chân vóc người. Không lẽ đẹp đây là đẹp nết? Tốt gỗ hơn tốt nước sơn. Cái nết đánh chết cái đẹp. Một lần, ông buột miệng, "Mối tình ba mẹ đẹp lắm!" Chữ đẹp lần này nó nghĩ cần viết hoa, tô đậm, gạch dưới hơn là chữ đẹp khi ba nói về nhan sắc của mẹ. Đẹp nhan sắc có thể thấy, sờ được, còn đẹp mối tình thì trừu tượng. Lúc nghe ba nói, nó thấy không một ngôi sao nào lấp lánh trên bầu trời, dù ngôi sao nó tin là hiện hữu. Cố giữ nước giữa lòng bàn tay, như tin rằng chuyện cổ tích có thật.

Tuổi thơ. Tuổi thơ hoang rợ, nhem nhuốc, ưu uất, tối tăm. Bóng đêm bao phủ trọn không gian tuổi thơ. Đi trên bãi đất trôi. Đi trên bãi đất lở. Đi trên bãi đất chôn mìn.

Tuổi thơ gắn liền mảnh đất sau nhà không đủ rộng để nó nhẩy chơi lò cò. Mùa nóng, nhặt hai viên đá to, một viên đá nhỏ xếp cạnh nghĩ là ba mẹ và nó, thêm chiếc lá khô trải dài nghĩ là đứa em trai đã chết, nó thầm thì bằng những âm thanh khác biệt. Mùa mưa, nó ngồi xích vào hiên, bẻ nhánh đu đủ làm hình người, từng nhân vật nó yêu thương lẫn oán thù. Thù là má ghẻ, ghét là ba đứa em cùng cha khác mẹ. Những hình người không tiếng nói nhưng đồng độ hung hãn. Ba nó bao giờ chân tay cũng lành lặn là vì bản tính nhút nhát. Giọng ông nhỏ, đằng hắng cũng nhỏ, cái gì cũng nhỏ so với má ghẻ, thân hình phốp pháp, giọng chát như búa nện tường sắt. Bà ăn nhanh, nói nhanh, ngủ nhanh, tát đánh quất roi vào người nó cũng nhanh như đánh du kích. Nói cho cùng, bà quên cũng nhanh. Chỉ nó là đứa nhớ dai (bơi thế không có sự nhẹ nhõm?) Sau này lớn, nó học được một điều, là không nên nhớ những điều không đáng nhớ. Muốn được bình thản phải tập quên những gì khó lòng nhất. Nó đong đưa giữa hai định nghĩa, và tuyệt đối không muốn mình là kẻ ngu si. Kẻ thù của nó là ngu si. Tuyệt đối không theo gương mẹ nó đã trốn nhà theo ba nó chưa tròn mười sáu. Mười bẩy đẻ ra nó, mười tám đẻ ra em nó. Rồi cả mẹ nó và em nó chết ngộp trong cùng một giờ. Máu tuôn lênh láng giữa đống nhau thắt bím. Ba vắng nhà, bà mụ mới vào nghề ở cuối xóm thương hại đỡ giùm. Bởi thế khi tạo hình thù ba nó bao giờ cũng là người đàn ông với cái đầu bé tí tẹo như hạt kê, giá như không đầu cũng chẳng oan uổng. Không đầy môt năm ba nó lấy má ghẻ. Chồng má ghẻ tử trận, nghe đâu vừa đụng trận đầu đã bị địch bắn. Địch thời đó gọi là Việt Cộng. "Mẹ con vừa đẹp người lại đẹp nết." Ông nói thế nào nó vẫn nghi ngờ chữ đẹp ông sử dụng, dù ông là họa sĩ, đẹp là ưu tiên, tối hậu. Nếu ngày đó có danh thiếp, ông không ngần ngại ghi nghề ông như thế. Cả đời ông chẳng hành nghề gì ngoài vẽ, những bức tranh ông hài lòng thì không bao giờ kiếm được tiền. Tiền kiếm được thường là vẽ truyền thần, họa hình người chết, hay kẻ bảng hiệu. Thỉnh thoảng vài người bạn đến nhà, ông đem khoe bức tranh ông dụng sức. Họ xoa tay khen lấy khen để, nhưng vừa bước ra khỏi cửa la quên tất. Chỉ có ba nó là sướng với những lời khen để khổ cả một đời. Nó là đứa lanh trí nhận ra điều này, bởi tánh ưa quan sát, nghĩ ngợi, hoài nghi. Nó nhớ, mười tuổi, tình cờ đọc trong mảnh báo dùng lau đít: "Con người cái gì cũng thua con thú. Không khỏe như cọp, không bay cao như chim, không phóng nhanh như ngựa, không thính như chó... nhưng sao con vật bị điều khiển, khống chế bởi con ng..." Mảnh giấy xé ngang đó.

Ba cô không bao giờ dặn dò điều gì khi còn sống. Một lần trong giấc mơ đêm tân hôn, ba cô hiện về, đứng xa ở góc phòng có màu tối che chắn: "MÀY hãy làm người tự do. MÀY cứ sống như MÀY muốn sống. MÀY cứ đi nơi nào MÀY muốn đi. MÀY muốn nói những gì MÀY nghĩ. MÀY cứ làm bất cứ điều gì MÀY muốn." Cô thức dậy, tưởng tượng khuôn mặt bẽn lẽn của ba cô trong giấc mơ. Những lời lẽ quyết liệt dám sống không làm cô ngạc nhiên, nhưng những chữ MÀY MÀY MÀY phát ra từ đầu miệng ba cô làm cô hoảng sợ suốt ngày hôm đó. Qua ngày hôm sau, trong lúc ân ái cùng chồng, cô lầm thầm, "có lẽ ba em không được chôn cất kỹ anh ạ."

Một ngày, không như mọi ngày. Ông ôm chầm nó, mân mê núm vú, nói trong hơi thở không còn là ông, mà đẫm dầm men rượu. "Con giống mẹ con. Ba thương con, ba nhớ mẹ con, ba cần con..." Nước mắt nó chảy giữa hàm răng cắn chặt đầu lưỡi. Vị mặn máu và nước mắt, độ ấm nước đái. Lần đầu, nó nếm sự thù hận. Sau này, nó hiểu thêm rằng, ngay lúc nước mắt, máu, nước đái nó đồng chảy, một giòng nước khác trong cơ thể ba nó cùng phóng ra.

Lưỡi dao sắc nhọn, trét kín mật ong.

CHIÊM BAO:

Người đàn ông đứng trước bồi thẩm đoàn. Tội hiếp dâm con gái ông, tuổi vị thành niên."Trồng cây phải được ăn qủa." Ông gào. Chiếc áo hàng nút cài lệch. Hàm răng rụng gần nửa. "Còn ăn qủa nhớ kẻ trồng cây thì sao hở cha?" Đứa con gái thì thầm, đôi mắt bao phủ độc màu máu.

tháng tới tôi 40 tuổi

Hai bên đường nang nóng bốc khói. Xe cộ chuyển động vùn vụt trên xa lộ như tiếng máy lạnh chạy đều, bánh xe lăn đều, kim đồng hồ quay đều. Sự đều đặn tạo nên trật tự đời sống? Nắng nóng táp rát mảnh da triền tay trái. Tiếng ông bác sĩ đang nói về bệnh ngứa mắt, bà đổi đài. Người đàn bà đang bàn về cách để dành tiền cho con vào đại học, ba bấm sang đài khác. Tường thuật bóng rổ hai trường đại học trong vùng đang đấu, lại bấm đài khác. Những bản nhạc nghe quen trên đường đi Fresno thăm má nuôi, làm bà nhớ những năm đầu đến Mỹ, nhớ lại bài hát, là kèm theo màu tối mênh mông. Giờ bà đang nghe bản "Cánh Hồng Mã Lai." Rồi nhạc chuyển sang bài "Sẽ ra sao ngày sau." Mỗi thành phố phản ảnh dân tình thế thái qua những bài nhạc trên đài. Bà tắt máy, nhìn đồng hồ, còn phải lái hơn một giờ nữa. Trước khi rời nhà, bà đã làm thức ăn sẵn cho con: một trứng rán, hai cái xúc xích, lát bánh mì phết bơ, ly sữa. Bà pha hai ly cà phê, một cho chồng, một cho bà, và ra sân lấy bao. Bà hôn chồng và con, rời sự yên ấm trong ngày chủ nhật lẽ ra cả ba phải làm chung điều gì đó. Nhưng việc đi thăm má nuôi ngấm ngầm là nghĩa vụ kéo dài bao nhiêu năm nay, rồi không biết sẽ kéo dài bao lâu nữa. Nhưng cả ba chưa thấy đấy là sự phiền hà, ngăn trở, rắc rối gì.

Bà nghĩ nếu chuyến đi này không bao giờ trở về, thì lời cuối cùng với chồng con là những từ ngữ mang ý nghĩa gì? Bà ước được sống đời độc thân, sáng thức dậy xoải hai tay và giang rộng hai chân. Khoảng trống tự do ngầm chứa sức cám dỗ.

Mặt má nuôi giờ khác xa mặt má nuôi của hơn hai mươi năm trước. Quá lâu cho một đời người. Bà có quá nhiều thời giờ để nhìn ngắm khuôn mặt má nuôi đổi thay theo từng lần thăm viếng. Khuôn mặt người bệnh từng nuốt biết bao lọ thuốc khác màu, khác kiểu, cùng tâm trạng bất ổn liên miên, không rõ sẽ ra sao trong vài phút tới. Bà sợ hãi mồ côi mẹ thêm lần nữa, điều ám ảnh suốt thời mới lớn. Quàng chặt người má nuôi như sợ tuột khỏi tầm tay, cảm giác níu kéo hơn là ôm ấp. Nhiều lúc má nuôi nằm bất động trên giường, khuôn mặt phẳng lì như bìa sách không giá trị, nhưng cu trăm năm. Bà mân mê mấy đầu ngón tay cạn kiệt sức sống. Nhìn ngắm hột ngọc óng ánh dính chặt ở tai. Bà lấy lotion thoa bóp da mặt, cánh tay, đùi, khắp thân thể má nuôi. Còn nhỏ, cần người để sống với. Về già, cũng cần người để sống cùng. Thế ở tuổi 40 thì sao?

Má nuôi hay nuôi má, đồng nghĩa. Giờ hơn hai mươi năm, nhìn lui, bà thấy lại con đường in đầy dấu chân bước lê nặng nhọc của chính mình.

Đời sống diễn ra chỉ một lần, không lập lại, không được nháp. Bà chẳng thể xác định được những quyết định đã, đang và sẽ làm trong ngày.

Người thiếu nữ sống trong căn nhà sơn màu khác lạ, kì quặc nhất xóm. Tường màu hoa Poppy. Viền cửa xanh đục màu mắt má vừa thức sáng mùa đông. Mùa hè, má ngồi nhiều giờ ở sân sau, vì thế, mùa hè thường làm bà nhớ má nuôi nhất. Má ngồi trong ghế mây rộng, tay cầm điếu thuốc cháy dở, miệng cười cười để người con gái thấy hàm răng má thẳng tắp. Cái dáng cách ngồi cho ai đó bất chợt nhìn thấy, nhận ra ngay, vẻ đài các còn sót lại.

Thường thì cô không đoc sách hay báo cho bà. Cô để bà tự do ngồi yên. Cô vào nhà làm vài công việc nhẹ, lát sau, cô đến nhà Kathy rủ nó ra tiệm kem 31 Baskin Robbins. Chất ngọt lạnh của kem lịm dần trên lưỡi, cô cho đó là chất hạnh phúc hiem hoi cô đang tận hưởng. Sàn xi măng tiệm kem mát lạnh, cô lén thả dép chà chân trần lên đó. Màu tương phản hồng và đen, hai màu in đậm trí não cô. Phải hơn 20 năm sau, có dịp đưa con vào lại tiệm kem này, bà mới thấy được màu trắng. Ồ, nền màu trắng sao ngày ấy cô không nhìn thấy. Chính cái nền trắng đã làm nổi bật màu đen và hồng.

Cô coi một show trên truyền hình, phỏng vấn những đứa bé sống với những ám ảnh thường trực. Đứa thứ nhất không cha sống với người mẹ bị suyễn kinh niên. Mỗi khi mẹ lên cơn, nó rành rẽ lấy nhanh ống bơm, bình dưỡng khí, và bấm 911. Một đêm, nó đi cắm trại, về nhà mẹ nó đã tắt thở. Đứa bé thứ nhì mỗi khi đứng trước bàn thờ Phật là phải cúi đầu lạy, không lạy sẽ bị những cái tát, nhéo sau lưng Phật. Nó hoàn toàn không hiểu vì sao trước mặt và sau lưng Phật, mẹ nó có hai khuôn mặt. Đứa thứ ba bị ám ảnh bởi những bộ đồng phục cảnh sát mỗi khi ập vào nhà là nó đứng thẳng dơ tay lên trời, mà cảnh sát thì thường xuyên ập vào. Drugs, động đĩ, cá football... nhà nó chứa đủ. Sau ngày sinh nhật bảy tuổi, ba nó bị băng đảng bắn nát cu. Má nó lấy chồng khác. Nó về ở với ông bà nội. Coi xong show đó, cô thấy rằng chẳng riêng gì cô với tuoi thơ đen tối.

tháng tới tôi 40 tuổi

Đã một thời, 40 tuổi, tứ thập nhi bất hoặc, không còn nghi ngờ gì nữa. 30 tuổi, người đàn bà toan về già. 20 chưa chồng làng xóm coi như tàn duyên. Ngày nay, bà vẫn nghi ngờ đủ thứ. Mây, trên 30, vẫn duyên dáng, đằm thắm, mời gọi. Bà Laura, gần 50, vừa đi honeymoon về tuần trước, da dẻ nồng nàn mùi nắng Tây Ban Nha. Nhan sắc của thiếu nữ đẹp, khiêu gợi, là trời ban. Nhan sắc người đàn bà có tuổi đẹp, lôi cuốn, là tác phẩm nghệ thuật chính người đàn bà tự sáng tác. Mỗi thời đại suy nghĩ mỗi khác. Mỗi cá nhân suy nghĩ mỗi cách.

Bà nghĩ tới khuôn mặt thằng con, rồi khuôn mặt người chồng. Hai khuôn mặt dính chặt định mệnh bà. Sự cần thiết khác biệt, như chung và riêng. Khoảng cách trong cuộc sống vợ chồng, mẹ con. Sự tự do, độc lập bà cần duy trì thế giới riêng của bà, không để trộn lẫn. Bà liên tưởng chai nước mắm và lọ ketchup, bữa ăn khó lòng thiếu một trong hai. Nghĩ về chồng con bao giờ cũng gieo vào lòng bà cảm giác ấm yên. Điều này bà nhận rõ đó là sự may mắn vô giá. Trước khi rời nhà, bà dặn kỹ việc con phải làm, bưng rác ra ngoài, dẫn con Khoang đi bộ, làm bài trước khi chơi game. Tuổi mười ba, tiền vị thành niên, sinh lý, tâm lý biến chứng. Bà quan sát, nó giống bà về sự độc lập, tự quyết. Giống bố,ăn dễ ngủ dễ. Đến tuổi này, nhìn lui, hay dở bà không thể chối tránh hoặc đổ lỗi bất cứ ai. Bà biết không phải những gì bà làm đều đúng, nhưng bao giờ, bắt đầu việc gì, bà cũng cất công suy nghĩ kỹ, rồi gắng hết sức. Mình yên thì người khác được yên. Suốt dọc cuộc đời bà luôn phấn đấu cho điều này. Nhưng yên là thế nào? Yên thì mơ hồ, nhưng không yên thì bà cảm nhận rất rõ. Yên bề, xét theo mặt công ước, bà toại nguyện. Một người chồng hiểu biết, thương yêu, cảm thông, tế nhị, chia xẻ trách nhiệm. Một đứa con vâng lời, học lực khá, bản chất lương thiện. Bà chẳng có gì phải phàn nàn. Ôi, nhưng sao bà vẫn loay hoay vì một điều gì đó. Thường trực bất an, sợ hãi.

Bà mở lại đài. Mục talk show đang tranh cãi vấn đề được quyền hay không giữ súng trong nhà. Bà vặn bớt máy lạnh. Gần mười giờ rưỡi. Bà nghĩ tới bó hoa đủ màu và tá donut đủ loại phải mua trước khi xe quẹo vào thành phố. Bà nhớ đến lần thăm viếng trước, tình cờ nghe cuộc trao đổi ngắn ngủi giữa người cha đang sống trong viện dưỡng lão, va người con trai vào thăm. "Cả tuần nay bả vai trái ba nhức đau chịu không thấu, nhất là về đêm." Người cha nói. "Tháng tới ba 80 rồi còn gì. Già thì sinh lắm bệnh, lắm tật. Ba đừng lo lắng gì cả." Người con trai nói. "Thì ba vai phải của tao cũng 80 tuổi vậy!" Ai bảo người già là suy thoái trí tuệ, sa sút sắc bén!

Bà hớp ngụm cà phê, đá đã tan. Mùa nóng bà uống cà phê đá cục leng keng. Mùa lạnh cà phê nóng bốc khói. Cầm chặt ly cà phê trong tay bao giờ cũng mang lại cho bà cảm giác dễ chịu, yên ổn tạm bợ, mọi sự như nhẹ xuống một bậc. Bà ghiền cà phê là phụ mà ghiền cảm giác là chính.

Sáng chủ nhật, xa lộ thưa thớt xe. Bà ngã người, hàng trắc bá thẳng dài ven xa lộ đã mất hút. Những cây cầu bắc ngang nối liền làm tiếng người xướng ngôn bà nghe tiếng được tiếng mất. Bà băng qua mấy chục dặm trồng toàn mận, đào, cherry ngay hàng thẳng lối. Trước kia nơi vùng bà ở, cũng hàng chuc dặm loại trái cây này vi vút, giờ high tech tới chiếm đất. Cây trái nay dời vềvùng này. Đường Fruit, biết là đã ở giữa lòng phố Fresno. Như Semiconductor, là đang ở giữa lòng phố Silicon Val-ley. Bà tắt đài. Tiếng máy điều hòa, máy xe rầm rì rõ hơn. Bà thở hắt. Tìm sự thăng bằng khiến bà liên tưởng tới hình ảnh bãi cát phẳng lì mịn mướt chạy mút mắt. Màu cát nâu chín rục như màu da của người nhiều tuổi, sống lâu năm dưới ánh nắng mat trời.

tháng tới tôi 40 tuổi

Cái tuổi chín chắn, nên biết mình muốn gì, làm gì, nói gì, nghĩ gì.

Bà mang theo tờ báo chốc nữa đưa cho cụ Monique. Tờ báo bà mua tại hiệu sách Kepler ở Menlo Park. Cụ Monique gốc Pháp, theo cha mẹ qua Mỹ đã hơn 70 năm, sống trọn đời ở xứ sở này, nhưng cụ vẫn nhớ cái làng nơi được sanh ra. Cụ còn đọc được nhưng nói thì chịu, cụ thú nhận với vẻ xấu hổ trẻ con. Mỗi lần vào đây, bao giờ bà cũng không quên mang cho cụ tờ báo làm quà, cụ dùng kiếng lúp đọc to từng chữ, từng hàng như trẻ con tập đánh vần. Một ngày nào đó, khi trí nhớ là khói loãng, chữ chẳng còn nối liền chữ, thêm bước chân kéo lê trên nền viện dưỡng lão thì mối nhắc nhở bất lực tuổi tác càng rõ rệt. Những khuôn mặt rã dần trước khi sắp hết hạn thời gian quy định. Thế giới đời sống dừng lại trong vài câu chuyện vớ vẩn tuổi thơ điệp khúc. Đó là những trang giấy lật.

Nắng bốc khói từ mặt đường. Vai và cánh tay trái nóng rát. Bà đưa tay phải xoa xoa lên nó môt chút, nóng thấm qua lòng da tay. Bà quên để lọ lotion trong xe, thời con gái bao giờ cũng có. Đó cũng là một khác biệt.

Hàng ngọc anh hai bên xa lộ bị nắng nóng quá độ làm hoa chưa nở đã cháy héo. Những bờ tường, nóc nhà vun vút trong mắt. Những trạm xăng, quán ăn nhắc nhở người lái tạm dừng chân. Bà vuốt mái tóc cột túm đuôi ngựa, tuần trước, đã có ý định hớt tém, bà nói ý định cho chồng nghe, ông bảo thích thì cắt, tóc bao giờ cung mọc lại.Ý định đổi kiểu tóc đồng nghĩa ngầm là cần sự thay đổi, gây sự chú ý. Tháng tới bà bước vào tuổi bốn mưới. Từng ấy năm, bao lần bà đã kìm hãm không kêu tên bất kỳ ai. Bố, mẹ, má ghẻ, má nuôi, hay chúa phật trời đều như là hả họng rống vào khoảng không.

Bà nghe ộc dưới cửa mình, máu ra môt mảng, thấm làn da. Bà nhích khẻ, để làm gì, khỏi ra quần hay sợ dính nệm? Bà đeo băng dày trước khi rời nhà, uống ly sữa đậu nành ấm cùng hai viên Midol. Bà không muốn kinh nguyệt làm bận tâm nhưng chẳng dễ, năng lực dựa vào thể chất, họa chăng mình là thánh. Bà rẽ vào cây xăng, mua chai nước lọc. Phòng vệ sinh công cộng đàn ông đàn bà xài chung, nơi bao kẻ dừng chân một lần trong đời. Máu theo nước tiểu chảy lan, băng vệ sinh ướt đẫm, bà gói vất vào thùng rác, một cái gì đó rất đỗi riêng tư vào một nơi chẳng riêng tư. Băng vệ sinh tẩm miếng máu vỡ vụn vừa từ trong cơ thể bà. Bà thò tay vào thùng rác lôi cái băng lên ngắm nghía, chẳng lẽ mình yêu mình "bệnh hoạn" đến thế sao ! Bà soi mặt mình trong gương, xanh vì đuối, mắt quầng thâm, chập chùng ẩn hiện nét mặt má nuôi lúc chưa ngã bệnh. Bà nghĩ nếu con người chưa từng chế tạo ra gương, máy chụp hình, quay video thì loài người sống với nhau ra sao? Và cả bà, ứng xử sự lạ lẫm, sợ hãi chính mình cũng đầy khác biệt. Bà rửa mặt, nước lạnh làm tỉnh táo. Bà cột lại đuôi tóc, nhủ thầm nhất định tuần tới đi hớt ngắn, hình dung khuôn mặt mình tóc ngắn sẽ như thế như thế.... ngổ ngáo hay khiêu khích? Cắt tóc chứng tỏ hay từ bỏ điều gì? Bà loay hoay tự hỏi, nhưng rồi thoi, ai hơi sức đâu để ý, mình tự coi mình, hay thiên hạ quan trọng quá! Chính yếu nó là tóc của bà, bà muốn làm gì thì làm. Đẹp xấu mấy năm trở lại đây, hết còn là mối bận tâm. Giờ đây, ưu tiên là sự thoải mái, gọn gàng, giản dị, sạch sẽ.

Thành công ở tuổi thập niên 20, 30 là địa vị, danh lợi, tiền tài. Thành công ở tuổi 40 trở về sau là được yên bình, thể lực lẫn tinh thần. Bà nghĩ tới cụ Thạnh, sáu tháng nay không còn chở cụ đi San Francisco ném hoa ra biển cho cụ bà nữa. Cụ cũng đã theo cụ bà về bên kia thế giới. "Sinh ký tử quy." Cụ thường nói. "Sống mãi cũng mệt." Hoặc, "đa thọ đa nhục." Câu thường nói khác của cụ. Bà nghĩ tới những bó hoa dập dềnh trên mặt biển. Sóng từ từ vỗ dạt ra mãi đại dương. Bộ vest nâu cũ, cà vạt nền vàng chấm đen điệu đà cụ bận mỗi lần đi ném hoa, mà bà biết cụ chỉ mang nó mỗi tháng một lần ở những năm cuối đời.

Bà ưa làm chuyện "tào lao" chữ của chồng hay diễu chọc. Một mai chồng mất trước, liệu mỗi tháng bà có diện đồ đẹp ra biển ném hoa cho chồng không? Mỗi người sống chết theo một nguyên tắc nhất định. Giờ thì bà đang trên đường đến thăm má nuôi, mang theo tờ báo Pháp ngữ, tá donut đủ loại, bó hoa đủ màu cùng vài câu thăm hỏi lặp lại làm những ánh mắt đang lịm tàn lóe chút sáng rỡ, nụ cười méo mó phù du kéo dài hơn vài ba giây. Rồi bà lại bồi hồi trên quãng đường về, tự hỏi lần viếng thăm tới liệu những khuôn mặt hoàn trả trẻ thơ kia ai sẽ còn đó? Cô Anna trông coi viện dưỡng lão một lần nói, "Nước Mỹ may mắn có những người tử tế, đáng yêu như bà." Già nua đồng nghĩa bệnh hoạn, bất lực, vô dụng. Bà nhìn tượng Chúa (to-nhỏ-vừa) treo kín tường viện dưỡng lão, muốn hỏi thẳng rằng, Chúa luôn tự nhận mình là đấng quyền năng tạo dựng con người, cắc cớ chi tạo kèm bệnh hoạn, chết chóc? Chẳng lẽ Chúa quyết định ai được cười và ai phải khóc! Thế thì ông là người diễu dở lại ưa diễu dai. Ấu trĩ, giở trò lừa bịp trẻ con.

Điện thoại reo, tiếng con trai hỏi mẹ đang ở đâu, mẹ đang trên đường đến thăm bà, con biết mà, dạ con biết, nhưng con muốn hỏi, thế thôi, khi nào mẹ về vậy, chiều tối mẹ về. Thằng con chần chừ muốn hỏi thêm điều gì, bà hiểu ý, nó muốn nghỉ học tiếng Việt chieu nay, đến nhà bạn bơi, bà nói hộ ý con, và trả lời luôn thể là không. Thằng bé năn nỉ, bà nhất định không là không. Bà biết bố nó ngồi/đứng đâu đó, bảo phải xin phép mẹ, chữ không của bà nặng ký. Bà hôn con rồi cúp máy, tiếp tục đi nốt đoạn đường còn lại. Đưa tay xoa bóp gáy, thớ thịt ở bả vai, nghĩ tới thằng con 13 tuổi, bản chất của tình yêu, hai bên mép bắp đầu ria măng lún phún. Lắm lúc nghĩ mình khắt khe kỷ luật với con qua. Con phải thế này, phải thế nọ. Nó đang học nhiều ngôn ngữ cùng một lúc. Bà quan niệm biết thêm được một ngôn ngữ khác là một phúc lớn. Thằng nhỏ đến nhà ông bà nội sử dụng tiếng Tàu. Cuối tuần đi học Việt ngữ. Sinh ngữ phụ trong trường là tiếng Spanish. Nó còn nhỏ nên thâu nhập nhậm lẹ, chẳng chút khó khăn. Tuần trước nó đến nhà thằng Michael về, mách với mẹ rằng thằng Michael... ganh tị với bạn bè chơi chung. Thằng Steve ở nhà nói tiếng Nhật. Thằng Peter nói tiếng Pháp. Thằng Mark nói tiếng Tàu. Thằng Neal nói tiếng Ấn Độ. Chỉ mình nó hiểu độc nhất là tiếng... Anh, chẳng cool chút nào.

Thằng con bà bận rộn tối tăm mặt mày. Bài học ở trường, bà bắt đọc thêm sách, chơi tennis... Phải chăng con cái là sự nối dài cái ngã của cha mẹ? Bà đặt tiêu chuẩn, áp đặt, chờ đợi ở con quá cao, quá nhiều quả là không công bằng cho thằng nhỏ, như thể bà sở hữu cuộc đời nó. Vì tham vọng, ích kỉ, lấy quyền làm mẹ bắt nó phải tuân theo y muốn của bà? Bà mượn cớ do lòng thương yêu, trách nhiệm. Bà công nhận đã đẩy thằng con thi hành hơn sức lực, thời gian nó có. Để làm gì? bà tự hỏi, như người tham ăn "no cái bụng đói con mắt." Cuối cùng chỉ tổ rước kho vào thân. Hay là bà cố lắp đầy giấc mơ thiếu hụt ấu thời của bà? Nghĩ rốt ráo, tự an ủi cũng chỉ vì mong con được đầy đủ, có cơ hội, và thành công.

Bình an đòi hỏi trí tuệ và chân thật.

Loay hoay suy tưởng về đứa con, xe hàng chạy chắn ngang trước mặt. Bà đổi lane. Hai xe cảnh sát chạy vượt qua bà, rượt đuổi ai đó. Exit tới bà rẽ vào tiệm hoa, kế tiếp là tiệm donut.

Một tháng của người già bằng bao nhiêu năm của người trẻ?

tháng tới tôi 40 tuổi

Ai đó từng tuyên bố: "Tuổi bốn mươi với người trẻ là già và với người già là trẻ." Bà chưa bận tâm lắm về sự già trẻ. Bận tâm chính của bà là bề mặt phẳng lặng tâm thần.

Bà đã bỏ xa lộ mênh mông ngút ngàn. Đâu là điểm kết thúc và đâu là điểm khởi hành? Như cuộc đời má nuôi đang nằm đợi chờ cái thở hắt cuối cùng. Những suy nghĩ lan man như sóng nhấp nhô. Tiêu chuẩn bà đặt để ra, rồi bám theo, lắm lúc chẳng biết để làm gì. Phải có chuẩn mực để đo lường công việc, hoài bão. Bà nhận ra rằng, nó cũng vơi dần theo tuổi tác. Bà từng oán trách, sao khát khao thì vời vợi, mà tài năng chỉ là mô đất đắp. Chiều hướng ngược. Càng lớn tuổi, bà càng thỏa thuận với khả năng giới hạn của mình, để tìm được bình an giai đoạn. Có lúc tỉnh trí, bà tự biết mình là phụ nữ khỏe mạnh, duyên dáng, thông minh, được chồng thương yêu, con ngoan, có địa vị, tiền bạc, học lực, sống ở một nơi tương đối văn minh, thoải mái, đa văn hóa, được tự do theo đuổi niềm đam mê. Bà không có quyền truyền sự chán nan, muộn phiền sang người khác. Những người quen, cho bà là phụ nữ đầy bản lĩnh, tự tin, vững vàng. Nhưng đó là điều người ta nghĩ, riêng bà, bà biết, bà đuối làm sao!

Hai chân bà bắt đầu buốt vì máy lạnh thổi. Da cánh tay trái bỏng rát. Bà hạ bớt máy lạnh. Còn vài con đường nhỏ nữa là tới, nghĩ tới Mây, cô không nhỏ tuổi hơn bà mấy, có thể xem là bạn hay em gái, hoặc cả hai càng thú vi. Mây thường ghé lại tiệm. Bà nhận ra trong Mây ẩn chứa điều gì đó như bà. Những lần trò chuyện, trao đổi, dù cả hai đều nhiệt tình lẫn ý tứ. Bà đặc biệt có thiện cảm với cô gái này. Dự định hôm nào rủ Mây đi... Ừ, sao không rủ Mây đi cùng hôm nay nhỉ? Chắc cô sẽ không từ chối. Bà có những niềm tin hết sức cực đoan. Hôm kia, Mây đến, bận áo ngắn tay, màu nâu non kiểu Mễ, lộ hai cánh tay thẳng, dài, rắn chắc. Bà nhìn vú cô qua làn vải mỏng, nghĩ đó là cặp vú tuyệt đẹp. Mây tỏ ra thích thú những đôi đũa nhiều màu tiệm mới thay, "Con vât ăn uống không cần đũa, cứ thọc mỏ vô là ăn." Đó là câu bà nói với Mây sau khi hai người trò chuyện hơn môt tiếng.

Nóng đã dời phía sau lưng. Cánh tay trái mềm mát hơn.

Bà ợ, bốc mùi cà phê. Cà phê và kinh nguyệt đang luân lưu trong cơ thể. Chốc nữa bà sẽ ăn cái donut, và uống ly nước đá lạnh. Ợ sẽ hết mùi cà phê, như vài ngày nữa kinh nguyệt cũng dứt, chẳng có gì ở lại lâu dài.

tháng tới tôi 40 tuổi

Bà muốn nhìn rõ bà trước khi quá muộn.

Quán cà phê bà đến gần như mỗi buổi sáng, khi còn mang tên J. J., sau này đổi chủ, quán đổi lấy tên con đường. Tên trước lẫn tên sau không gì đặc biệt, như khuôn mặt tròn trịa trắng trẻo trơn tru của ông chủ mới. Bà gọi nó Buổi Sáng để phân biệt với những quán khác, như Buổi Chiều, bà hay ghé vào buổi chiều. Nắng Đuổi, nắng nơi đây ăn lan rất nhanh. Mưa Xối, trần nhà ở đấy lợp bằng kiếng, mùa mưa, nước trút như thác. Biển Động, quán nằm sát xa lộ 237 và 880, xe chạy ào ào nghe như sóng dội ngày giông. Bà nghĩ mình giống ông chủ quán Buổi Sáng, là đến đây đều đặn mỗi ngày, trước giờ đi làm. Quán có tấm kiếng to cao, bà thường ngồi sát ở cái bàn vuông màu cát nâu, nhìn ra nền xi măng thoáng rộng chim chóc bay đến nhăt nhanh những mẫu bánh vụn. Mùa đông, nhìn nước mưa chảy dọc theo cửa kiếng. Mùa tạnh, nhìn bóng lá nhảy nhót trong nắng sớm không ngưng nghỉ. Quán nằm trên con đường nhỏ giữa thành phố Mountain View chẻ nhánh. Đường chính mang tên Castro, nổi tiếng nhiều tiệm an ngon của mọi sắc dân thế giới, đồng thời, nhiều hiệu sách cũ, mới đủ loại. Có lần bà cùng một học giả từ Hà Nôi đến hiệu sách West-East. Cả hai đứng đếm gần 35 đầu sách của thầy Thích Nhất Hạnh. Cũng tại hiệu sach West-East, bày bán đồ gốm Bát Tràng màu lục, bà đã mua bộ tách trà lần đầu trông thấy.

Quán cà phê Buổi Sáng, nơi đây là thế giới khác của bà. Một không gian khó lòng thiếu. Một nơi không thể quên trong đời. Bà sáng tạo những khuôn măt, và tin chắc đời sống họ khá thú vị. Bà đã sống với nó hơn mười năm, quãng thời gian khá dài. Bao nhiêu người đến rồi đi và đã mất. Anh chàng pha cà phê, người mà ngoài chồng con chào bà mỗi sáng là anh. Khi thấy bà vừa bước vào, anh thẩy liền cho bà cái tách rất điệu nghệ, bắt bà chụp, "Ê coi chừng, cậu nhỏ, tôi chụp banh dở nhất... thế giới!" Anh cười, cứ thẩy, và bà cứ phải chụp. Đôi lúc suýt hụt, mà giờ đây, da thịt của chính anh có lẽ đã vữa cùng đất ở trên ngọn đồi đầy lá thông xanh rì rào quanh năm. Thành phố Redwood.

BÀI THƠ CHO ED.

những bó hoa tôi nhìn thấy từ xa...

tấm hình, chữ viết, bản tin dán vội chồng lên nhau. Ed... Ed...và Ed thay cho cái cười quen thuộc mỗi đầu ngày tôi nhận được từ em khi bước chân ra khỏi nhà bước vào quán cà phê đượm mùi thân thuộc chính mình từ bao năm nay Cali không bốn mùa rõ rệt như xứ sở tôi đã rời xa mà nắng nơi đây dịu hơn và mưa thì nhẹ hạt hơn

nhìn em lần đầu, hình ảnh chàng Romeo của Julliet tôi xem đã lâu. Romeo em hiện đại dây xích bạc đeo quấn quanh điệu đà quần jean bết bụi làm dáng áo da đen đính trên trăm đinh bạc nặng nề đó chưa kể những cái button em collect gài không còn chỗ hở, mà này Ed, kim gài, bụi đường, quần sờn gấu cũng chẳng che chắn được đôi môi hồng thắm, da trắng trong, đôi mắt mở tròn thỉnh thoảng vắng khách, em ra hiên ngồi khẩy guitar tưng tửng từng tưng cũng là làm dáng nốt. Hai cánh tay em xâm hình con rồng cả mí mắt vành tai cũng đính khoen bạc. Có gì em đeo tất lên người.

cái motocycle đỏ rực đậu bên kia vệ đường, cạnh bụi tường vi dại, quanh năm hoa nở mà lá thì cứ cùn khô

sáng sáng tôi đến, tách in hình người nhẩy múa kết bằng những hạt cà phê. Một đồng một ly cộng một đồng tip (tôi mua chỗ ngồi tôi) cùng nụ cười em (mà tôi giữ kín) trong từng ấy năm. Một lần tôi bảo thích cái khăn em choàng vào mùa đông năm ngoái.

sáng nay, thứ hai ngày đầu tuần, mười một tháng sáu, những bó hoa, tờ giấy, báo viết bằng nước mắt nỗi nhớ thương bàng hoàng xúc động dán vội kín bởi những con người đang sống viết cho người vừa ra đi. Chiếc xe máy đỏ rực đưa em đi mất rồi. Tôi mất em, mất luôn nụ cười Romeo giữ kín.

lúc sống, tôi gọi em là Ed

lúc em không còn, biết thêm em là Ed Katz

Quán vẫn những người:

- Ông quẹo U turn ngọt lịm, đậu sát lề, không bao giờ phải lui lần thứ hai.

- Ông xách lap top gõ đánh, cười cười một mình, thường rời quán bất chợt, nhưng năm phút sau quay trở lại gõ đánh tiếp, ly cà phê trên bàn vẫn còn chờ ông.

- Người đàn bà hay đàn ông? sổ tay dày cộm nhét túi quần, ghi ghi chép chép hết sức chăm chú cẩn trọng.

- Người con gái tóc hung hai bả vai tàn nhang vây kín luôn vùi đầu ngồi chơi ô chữ.

- Anh chàng cao nghều đầu cạo trọc say sưa tô màu hình Phật ông Phật bà và bầy thú xù lông.

- Những người đàn ông Tàu nói to hút thuốc liên tục ngoài hàng hiên bao quanh những đứa con trai con gái tóc nhuộm xanh cam tím cũng hút thuốc liên tục.

- Người đàn ông không bao giờ quên thắt cà vạt trước khi rời nhà tựa tường say sưa đọc truyện trinh thám.

Và tôi, mỗi sáng vẫn đợi chờ bóng của cặp tình nhân xoắn chân lung linh nhẩy múa trên mặt sàn xi măng bên kia góc quán.

Phải chăng tâm lý con người ưa thích sự đầy đọa? Đóng góp thêm vào khổ đau sẵn có? Nếu khổ đau tan biến, Chúa không bị đóng đinh, gai nhọn quấn quanh đầu, xương sườn cố kéo dãn vừa với chiều dọc ngang thập tự giá. (Hình ảnh hù dọa trẻ nhỏ). Chúa con thều thào gọi tên chúa cha, cổ khát bỏng, mục đích cứu chuộc nhân loại. Mẹ Theresa theo chân Chúa dầm sương dãi nắng, da mặt như đất nhiều năm hạn hán. Tay mẹ khi nào cũng dơ ra chực ôm cả nhân loại vào lòng. Đức Phật từ bỏ vợ đẹp con ngoan châu báu cung điện đi chân trần xin ăn, tìm đường giác ngộ, cứu độ chúng sinh, khuyến khích ai ai cũng có thể thành Phật như ông, chỉ cần sức mạnh, ý chí. Quan Thế Âm Bồ Tát cứu khổ cứu nan trên đường vượt biển, kề cận tử sinh. Bà ngẫm ước, phải chi khổ đau tan như bọt biển. Vì còn có khổ nên Chúa Phật thánh Gandhi Mẹ Theresa cứ phải tiếp tục làm việc thiện. Phải chi đừng có và còn khổ thì mục đích cứu rỗi tiêu tan, khỏi ai cứu chuộc ai, thương hại hay tội nghiệp cho ai cả. Bà liên tưởng đến sự hạn hẹp trong cộng đồng bà. Những người chống Cộng luôn sợ hết Cộng Sản rồi thì họ sẽ thất nghiệp, hết còn được hò hét, hội họp, biểu tình, chống đối... đời sống bỗng dưng một sáng thức dậy xóa sạch mục tiêu.

Quanh bà bao bọc biết bao bất trắc, tai họa xảy ra dưới mọi hình thức. Chết trong lúc phóng xe như Ed ở tuổi 22. Chết dần mòn như má nuoi đang nằm đắp mền không còn nhớ cả tên mình ở viện dưỡng lão. Bà nghĩ tới vị rượu cay, mùi thuốc lá nồng, và những viên thuốc an thần làm dịu cơn đau, chữa con bệnh âm ỉ luân lưu trong xác thân tạm bợ. Địa ngục, niết ban... nơi nào em tới? Ôi em còn quá trẻ. Chết trẻ tin theo Ấn Độ giáo là cực kì bất hạnh. Sống là đi trọn vòng trần, là băng qua từng giai đoạn, như bà đang bước vào thập niên thứ tư.

Những hình thức nổi loạn.

Giữ được tỉnh táo mới là khó khăn bội phần.

Sống đồng nghĩa với mọi vấn đề. Phải vận trí giải quyết. Nếu từ nan, nó sẽ bất thần trồi phọt như tàu ngầm trên mặt biển lặng. Bà liên tưởng hình ảnh con khỉ quanh năm ăn chuối trong phim Tarzan, mặt hả hê sung mãn. Sao con người ăn đến trái chuối thứ ba là ngán đến đỉnh óc?

Có những việc, đúng ra bà đã phải làm, nhưng để lỡ cơ hội. Như cuốn sách lẽ ra bà đã đọc cách đây mười năm, giờ thì không thể. Cũng như lời xin lỗi, với ai đó, vài ba năm trước, nay đã thành thiên cổ.

tháng tới tôi 40 tuổi

Bà nghe văng vẳng tiếng nói hồ hởi phấn khởi của thằng con với những con chữ nối kết vô nghĩa, cùng nhịp thở hụt phi lý của mẹ, tuy cả hai mang vẻ biện minh hợp lý. Như đêm đến, bà có thói quen đi gài chặt từng cánh cửa. Tuổi thơ, mỗi đêm xem xét kỹ dưới gầm giường. Thiếu nữ, kéo chặt cánh cửa closet đếm đủ ba lần mới an tâm leo lên giường. Tập thói quen đã khó, bỏ thói quen cực kì khó hơn. Chẳng biết sau tuổi 40 thói quen của bà thêm bớt những gì? Một nhân viên của bà kể rằng, có bà cô dòng dõi vua chúa triều đình Huế mới mất cách đây mấy tháng ở tuổi 95. Mỗi sáng thức dậy, bà cô không bao giờ quên trang điểm trước khi ra khỏi phòng, dù mắt mù hẳn ở những năm cuối đời. (Viết tới đây bà liên tưởng đến Jean-Paul Sartre, Jorge Luis Borges, James Joyce cũng đồng bệnh). Bà cô mù xứ Huế kẻ lông mày bằng thói quen, không cần gương, mà cặp lông mày vẫn đeu đặn, vòng cung.

Như con vật sa vào bẫy. Sự hiện hữu không hề yêu cầu. Thân xác (đàn bà) không hề được chọn lựa. Bệnh hoan, đớn đau, già nua, là hết, là chấm dứt. Phi lý. Thậm phi lý. Tự kết thúc đời mình như Ernest Hemingway, Anne Sexton, Nhất Linh, Virginia Woolf, Mishima Yukio.... Mỗi người mỗi kiểu, mỗi cách.

Trời hôm nay nóng dịu. Có gió, nhưng là thứ gió phất phơ. Nắng Cali gắt nhưng không ẩm rít. Trưa thứ hai, tiệm có thể đông hoặc không đông. Ly cà phê trên bàn đá đang tan. Bà khuấy, tạo tiếng động leng keng theo điệu nhạc tự chế để tránh suy nghĩ. Phòng làm việc chật hẹp. Bàn giấy tạm ngăn nắp, cô kế toán cuối tuần vào làm giấy tờ sổ sách đa dọn sơ. Bà uống ngụm cà phê, cắn cục nước đá giữa hàm răng nghe cái cụp. Máy hình phòng ngoài đang thâu. Nhân viên trò chuyện nhưng trong tư thế chuẩn bị tinh thần, sức lực để làm nhanh vào giờ trưa. Độ 15 phút nữa, nhưng cái ghế trống kia sẽ có người ngồi. Bà gác hai chân lên mặt bàn, ghế bành rộng êm, tương đối dễ chịu. Bà thở hắt, lưng vẫn còn mỏi nhưng đỡ hơn mấy hôm trước. Bà cần nghỉ ngơi, dù chỉ một lát trong căn phòng nhỏ rieng tư này. Qua máy thâu hình, bà có thể nhận ra được nước da tái vàng cùng những nếp gấp, đường gân đỏ trong tròng mắt từng nhân viên ngoài kia. Bước chân chậm, nhanh hay chần chừ biểu lộ từng tâm trạng. Đầu ngúc ngoắc, hai cánh tay khua động đều đặn mỗi ngày trong chu vi quá đỗi quen thuộc, mà dẫu điện Ca li đột ngột cúp ngang họ cũng có thể đi mà không vấp. Công việc quen thuộc, như từng khuôn mặt họ thấy nhau nhiều giờ mỗi ngày, hơn cả người thân ở nhà. Đôi khi, khuôn mặt, tay chân và giọng nói của đám nhân viên xuất hiện bất ngờ, có khả năng biến khối u sầu cố hữu trong bà trôi tuột như bọt xà bông lúc rửa tay. Khi đó, giọng bà trầm tĩnh, ôn ton hơn. Gặp gỡ trong đời, nơi đây là bến tạm, nhưng tạo nên một phần đời sống của nhau. Những ngôi sao tụ, tạo thành chùm, lấp lánh và lẫn lộn. "Mày coi kỹ con Hằng, hai cái mông nó tròn trịa như hai hòn đảo." Thằng Kỳ nói. "Thôi cha nội, nói như xứ Huế đang bị lụt lội." Thằng Hùng nói. Hùng và Kỳ là hai thanh niên chạy bàn cho tiệm. Hùng 24 tuổi, gầy nhom, một giờ hút ít nhất một điếu thuốc. Luật tiểu bang California không cho hút thuốc trong tiệm. "Tao không cần phải trốn trong cầu tiêu hút, cứ ra trước cửa hay sau sân hút, chủ thấy cóc dám nói gì...." Thằng Hùng nhiều lần dõng dạc tuyên bố như thế với bạn trai, con gái nó thich, cả với má nó đang ở Rạch Giá không định hình được California nằm đâu trên bản đồ nước Mỹ. "Tao khoái nước da láng mịn và con mắt một mí đầy ma lực của con Hằng hơn." Thằng Kỳ nói. Kỳ 25 tuổi, du học sinh, làm part time. Hằng, chồng là Việt kiều về nước lấy, đưa qua Mỹ được sáu tháng, đang làm tech­nician cho hãng Apple. Con Hằng đang để ý Josh, kỹ sư Mỹ, chưa tới 30, độc thân. Sáng, Hằng học Anh Văn. Chiều, làm từ 5 giờ đến đóng cửa. Mấy tuần nay, chiều nào, Josh làm ra là ghé tiệm, hai đứa rù rì nhỏ to. Hủ tiếu đặc biệt chỉ hai con tôm, Hằng lén bốc thêm hai con nữa bỏ vào tô Josh. Thằng Josh không ăn, sợ cholesterol tăng, con Hằng thò tay bốc, ngửa cổ, liếc mắt, lè lưỡi dài để con tôm nằm yên. Cử chỉ làm thằng Josh lại thèm con Hằng dữ nữa. "Nếu bỏ chồng, nó đéo thèm hai đứa mày. Nó mê Mỹ, con trai Mỹ. *** Mỹ vừa dài vừa to, sức một thằng nó gấp mấy hai đứa mày." Chú Khèng nói tỉnh bơ, hai tay thoăn thoắt bào cà rốt. Chú gốc Tàu Chợ Lớn, sức khỏe như người máy, mổ ruột bốn lần mà chẳng sao cả. Lúc thì bác sĩ bảo bị ung thư ruột, lúc thì ung thư bọng đái, lúc thì ung thư thận... lần nào chẩn bệnh cũng chắc mẫm trăm phần trăm. Bà chỉ biết thở dài mỗi khi chú xin nghỉ đi nằm nhà thương. Nhưng thà chú nghỉ tạm còn hơn nghỉ luôn. Chú là nhân viên đắc lực, trung thành, chịu khó. Bà khó hình dung chú ngồi yên đứng yên. Khi ngủ không biết có nằm yên không? Vừa ra khỏi viện một hai ngày là chú mò đến nơi làm. "Khi chiều cha Khèng nhờ tao chở về, xe đang dzọt ngon trớn, 'dừng, dừng... cháu dừng ngay... để chú...' tao tưởng chả thấy người hay con... gì biểu tao dừng. Chả mở cửa, bước lẹ xuống, chân dậm dậm hai *** coke, xong chả cúi lượm, cầm hai *** coke bẹp dí trong tay về cho tới tận nhà." Thằng Hùng vừa kể vừa cười to. "Chả nói ngày nghỉ, phụ vợ đi lượm *** trong mấy sân banh trung học, tiểu học gần nhà. Khoe mỗi tháng kiếm được trên trăm đô." Ông Hưng nói. "Mấy cái *** nước sô đa nấu cà ri, pha nước mắm ổng dặn bà Hường cất kỹ cho ổng. Bà Hường cất cho ong kỹ còn hơn cất tiền tip." "Em tui chết bị ung thư gan... Bên nhà vợ lâu nay coi thường... Tui bán cái nhà mười lăm thước dọc, năm thước ngang mang qua Mỹ hơn năm ngàn đô, cộng thêm tiền dành dụm từ mấy năm nay lo chạy ma chay giờ hết mẹ nó tiền." Chú Khèng vừa nói vừa vung tay, nhíu trán, ưỡn người, há mõm. "Cái hòm gỗ xịn nhất mất toi sáu ngàn, miếng đất tám ngàn, bốn ngàn một ô, tui mua luôn cho tui một phần, chết khỏi chôn chồng lên nhau. Mua hòm giả vài tháng là rão gỗ. Chết chôn chồng thảm lắm. Lúc ông già chết, trối trăn tui phải lo cho thằng em... sống cho nó vài trăm bạc, chết cho nó luôn gia tài... Thôi giờ, tui cũng mãn nguyện với ông già, thằng em... Mà làm được dzậy cho bên nhà vợ lé mắt chơi... hết coi thường nhà thằng già này. Ngày đám tang, dòng họ nó xầm xì... thằng chả làm gì mà giàu dữ dzậy, chơi xịn dzậy... thì tụi mày biết đó, làm nhà hàng, lương tháng được hơn ngàn bạc... tiền tip để dành... hì hì... mụ vợ đéo biết bao nhiêu... mấy năm... tích tiểu thành đại... xộp quá... hì hì... ai nghe, cười bao thằng già này là hố... thằng già này thì xộp rồi... hì hì. À, tui còn mướn thêm hai thằng pô lít Mỹ mở đường cho xe tang chạy đàng hoàng... đèn xanh đèn đỏ đèn vàng cho qua luôn bác tài... ngon mà... hì hì..." Bà Tư nghểng tai ngồi nghe, nghĩ ngay tới đống ***, lọ, chai chứa đầy sân sau nhà chú mà bà đã có dịp trông thấy. Nào ghế bàn thảm nồi niêu cũ kỹ móp mép ngổn ngang cùng hoa lá thật, giả trộn lộn nhau y như ngoài chợ trời. "Toàn thứ đồ... chợ trời của... chợ trời. Rõ là tự đày." Bà lẩm bẩm.

Một nhân viên của bà, gốc Mễ, trong tiệm mỗi người gọi nó mỗi tên khác: Ru mì, Bu rì, Mi ghen, A mi gồ... gọi gì nó cũng biết là gọi nó. Tên chính thức trên giấy tờ là Manuel. Nó làm tại nhà hàng này đúng bốn năm, bằng thời gian lấy bằng cử nhân. Ngày đầu chỉ biết yes là gật đầu, mà no là lắc đầu. Bà bán hàng ở tiệm đồ cũ Salvation Army dẫn nó qua xin việc. Bà nói tiếng Anh bập bẹ, xin cho thằng Manuel việc dọn bàn, rửa chén, lau nhà, đổ rác. Nó bưng thùng rác đổ y như tay Mỹ da đỏ trong phim One Flew Over The Cuckoo.s Nest bưng nguyên bửng nước đi khơi khơi.

"Bà Hường đi Việt Nam nó móc ví cho bả 200 đô, để về Việt Nam may lại... chim."

"Nó thay nhớt xe cho bà Hường."

"Nó đeo giây chuyền vàng ở cổ có khắc chữ H."

"Trong ví nó có cái ảnh bà Hường chụp ở Việt Nam tóc cột nơ hồng, đi giày trắng gót nhọn, làm mờ hai đốm nám to tổ bố ở gò má."

"Đụ trừ nợ đó cha nội... Mày không thấy thằng nhỏ giờ phờ người, đẩy xe, đổ rác hết nổi... Tối qua đến giờ đóng cửa, bà Hường và thằng Ru mi còn chơi nhau trong nhà mát... đụ trừ nợ... thằng cha chồng bà Hường nợ cá football thiếu gần năm ngàn đô, chủ nợ đòi chặt tay thằng con út... bà Hường phải chổng mông tho thằng Ru mi ***đặng mượn trước một ngàn."

Thằng Kỳ, thằng Hùng, bà Tư, con Hằng, ông Ngai, chú Khèng, bà Xoa.... cả đám nhân viên sau giờ trưa vãn khách ngồi tán dóc. "Người đâu mà xấu đau xấu đớn!" Thằng Hùng tả nhan sắc bà Hường. "Xấu nhìn riết hóa đẹp đó cha nội. Xấu đẹp tùy người đối diện." Thằng Kỳ noi. Điều gì thằng Kỳ nói, thằng Hùng đếch hiểu thấu. Mà nó cũng chẳng muốn nhọc công hiểu. Nhiều sàn nhà hàng trong vùng đã có chân nó lết qua. Ở Mỹ chẵn 10 năm. Đặt chân đến Mỹ đúng hai tuần nó đã kiếm nhà hàng đi làm. Nó có duyên với nhà hàng, phụng dưỡng thiên hạ có "tâm hồn ăn uống." Nhà hàng này tương đối nó làm lâu nhất, được gần hai năm. Có nơi nó chỉ làm đúng một ngày. Nó thích nơi đây, đơn giản là chủ ít có mặt, nhưng biết khả năng khéo chiều khách, đọc được ý khách của nó. Chủ kể chuyện diễu vui, thỉnh thoảng nó kẹt cho mượn trước tiền lương. Nó đi Việt Nam tổng cổng sáu chuyến. Mỗi lần đi là mỗi lần mất việc, nó cóc cần. Nhà hàng bao giờ cũng cần người. "Sao mày không đi làm hãng?" Ông Hưng hỏi. "Thử rồi, bó tay bó chân chịu không thấu." Nó trả lời.

Ru mi 26 tuổi, vợ và ba con đang sống ở Mễ. Tuần đầu đi làm bằng xe bus. Tuần thứ nhì bằng xe đạp. Xe để ở hông tiệm không cánh mà bay, nghe đâu mấy thằng homeless lấy. "Homeless là những thằng lười biếng, thích yên thân, không ưa phiền hà người khác. Homeless không cần sở hữu..." Thằng Kỳ nói, chữ sở hữu quá cao sieu, trừu tượng đối với thằng Hùng. "Thằng Rumi thấy khách đưa tờ trăm là đòi đổi đem cất. Homeless đè nó ra cũng được trên dưới 1000 đô. Tiền trăm mặt Washington phải bự nó mới đổi, không xài Washington mặt nhỏ." Chị Dung nói. Một lần thằng Hùng chở nó về dùm, thấy một đàn con nít, đàn bà Mễ già- trẻ láu nháu trong dãy apart­ment không ánh mặt trời. Thằng Hùng chửi thề, "Mễ-Việt... làm cái đéo gì!"

° ° °

Bà tạo việc làm cho nhóm người. Mỗi tháng lãnh hai lần lương và được tip mỗi ngày. Công việc nhà hàng từ lúc lát viên gạch đầu tiên trên sàn bếp, là bậc đầu của cái thang, là bước chân đầu nhập vào xã hội Mỹ. Bà không phải làm lại từ đầu như những người nhiều tuổi khi bắt đầu lại đời sống nơi đây. Chẳng phải bước đi ai cũng như ai, nhưng một điều chắc chắn là ai cũng phải sinh tồn. Làm việc, gia nhập, đóng góp. Bà biết, bà làm được những việc, mà người bản xứ, sanh đẻ lớn lên nơi đây cũng phải nhìn bà với đôi mắt ngưỡng mộ, lòng thán phục. Bà phai có tầm nhìn, điều khiển nhân viên, giữ được khách hàng. Nhất là cư xử với nhân viên. Ai đó nói mỗi người Việt Nam là một nhà thơ, riêng bà, mỗi người Việt Nam là búi chỉ nhiều màu rối rắm, đứt đoạn. Nhà hàng, trạm dừng của hầu hết những người chân ướt chân ráo mới tới Mỹ. Bậc thang đầu tiên để bước lên. Bà cũng chẳng ngoại lệ. "I am looking for a job. Do you have any openings?" - "I would to be friends with you." Kiếm việc, kiếm bạn là hai việc má nuôi chỉ dạy. Hai câu nói như dấu ấn thẩy con bé ra với đời sống. Rồi thì nó cũng có việc, có bạn, qua những cánh cửa bán pizza, hamburger, nhà hàng Tây, tiệm ăn Nhật, điểm sấm Tàu, thậm chí cô học cả nghề pha rượu trong một mùa hè ở Hawaii. Rồi hai tay nó/cô/bà cũng ôm ấp những người bạn trai, đàn ông yêu thương có khi đậm đặc như cà phê espresso Ý không đường, có khi nhạt thếch như cà phê của 7- 11 ở đầu mấy ngã tư. Có dịp, bà sẽ kể những tháng năm đầu ở xứ sở này. Lúc này là giờ trưa, Mây chưa đến, phải trễ hơn chút nữa, khi tiệm đã vơi khách. Biết cô có đến hôm nay? Bà kéo dài hơi thở hắt. Vẻ trầm ngâm nghĩ ngợi, màu sáng trong đôi mắt, cái mím môi bất chợt, bà thấy sao Mây gần gũi bà thế! Bà thấy đó là tổng hợp của sự cố gắng một cách đọa đầy ở những người mẫn cảm quá độ, và cái đầu cứng rắn lắm lúc không cần thiết. Soi rọi, đó là niềm kiêu hãnh trộn lẫn mặc cảm tội tình trẻ thơ.

tháng tới tôi 40 tuổi

Hàng nến vừa thổi tắt. Dải khói mảnh bay lên, bay lên... Dải khói thời gian chuyên chở chuỗi những biến cố, tai nạn, trống không, vấn đề... tất cả được cột túm thành từng búi. Khoảng cách ở từng búi là 0- 10- 20. 40 năm.

Bà nghĩ tới mảnh giấy viết cho chồng cách đây hơn mười lăm năm. Điều gì đó bà muốn diễn tả qua chữ thay lời. Giờ thì bằng sự thầm lặng.Vô tình mảnh giấy lẫn lộn trong mớ giấy tờ hỗn độn ở nhà kho. Điều gì đã hết còn lôi cuốn? Nhìn lại chữ viết của mình một cách tình cờ. Rời rạc, vụng về, ấp úng nhưng chắc nịch ở những giòng chữ xuống hàng không dấu chấm phay. Ve vuốt ngắm nhìn chữ viết của mình với vẻ trìu mến, thích thú, thậm chí bệnh hoạn. Liền đó, là mặc cảm ích kỷ, tự coi mình quá đỗi quan trọng lại nung lên, rồi thì cảm giác bứt rứt, khó chịu vô lý trong bà đùng đùng dựng đứng vùng dậy.

Cô gái ngồi gác cả hai chân lên bụng người bạn trai. Cái lỗ rốn sâu, cắt khéo, người Á Đông coi tướng giỏi sẽ bảo rằng chàng trai này biết giữ tiền. Ồ, mà đúng thế! Anh chẳng những giữ được tiền mà còn có rất nhiều tiền để giữ. Anh là con trai duy nhất trong gia đình tiếng tăm, gốc gác tận Boston, đạo Thiên Chúa dòng. Mấy đời cha ông hành nghề kinh doanh, kiêm làm chính trị, kiêm chức luật sư. Anh không trôi sông lạc chợ, ăn nhờ ở đậu như cô. Cô đổi tên, đổi họ thế nào, và bao lần cũng được. Anh còn ông bà nội ngoại, mẹ cha. "Cái gì bạn cũng có và còn. Tôi hoàn toàn ngược dòng chảy với bạn." Cô nói thế, với vẻ dửng dưng, tỉnh táo, lạnh lùng, sáng suốt sau chừng một tháng xem anh chính thức là tình nhân.

Anh và cô, hai cá thể đầy khác biệt, đồng trấn thủ phần hồn phần xác của nhau.

Suốt những năm gắn bó tình cảm, chia sẻ thói quen, chứng tật, phần đời. Những cơn bão tố cảm xúc, đớn đau thân thể, lý trí tra hỏi, bờ vực của mọi giới hạn. (Lửa thiêu rụi mất mát, biển nhấp nhô bất ổn, không khí vây bủa bế tắc.) Cả hai luôn cố giang co (giữ) độc lập, khoảng cách (tuyêt đối). Cô đã sớm nhận ra một điều, tự do đòi hỏi lòng can đảm. Định rõ mức độ không thể nào được hài lòng, nhưng cô sẽ không hề than trách. "Chúng ta không cùng chung một thân phan." Cô nói. "Thế em phải trốn chạy niềm cảm thông hoài sao?" Anh nói. Ngày đó, cô đã có cái ngang bướng, cứng đầu, ngược ngạo. Còn anh, quá đỗi cực đoan trong tình yêu. Cả hai đồng xác quyết, đồng cực mạnh. "Đêm qua em nằm mơ thấy giọng mình lạc mất trong dàn hợp xướng nhạc thánh ca nhà thờ. Anh là cha chủ trì buổi lễ. Oi anh uy nghi làm sao!" Sợi giây thung lúc co lúc giãn. "Hai đứa mình chẳng thể lấy nhau," anh nói, "cũng không thể dứt được nhau." Hai mươi năm sau, vẫn giữ nguyên ý, như lần gặp gỡ trưa thứ năm tuần rồi, bữa ăn Ý có pasta và vang đỏ, sau đó cả hai thả bộ quanh mấy đường cụt giữa lòng phố Los Gatos, rồi dừng lại khoảng đất trống trong công viên. Nụ hôn, ngôn từ, vòng tay ôm cùng vẻ nhẹ nhàng, từ tốn cố hữu nơi ông, bà nhận ra cũng là nếp gấp quen thuộc ở khóe mắt bà.

Bà xác quyết tin một điều rằng, ai cũng có khả năng bình đẳng, chứ không thể ai cũng bình đẳng, như nhau.

Những năm tháng của hơn hai mươi năm trước. Giảng đường, lớp học, sân trường, mau đèn vàng thư viện, cuốn sách, tờ báo, băng nhạc, đệm giường... cái gì cũng vội vội vàng vàng. "Em có chậm chạp lười biếng lắm không anh?" Cô hoài hủy ngờ vực, vì anh bao giờ cũng nhanh nhẹn. "Không, em trông chán chường một cách làm dáng, nhưng đáng yêu làm sao!" Toàn những câu vớ vẩn khi những kẻ yêu nhau ở giai đoạn dầu sôi lửa bỏng.

Take me now, baby, here as
I am Hold me close, try and understand
Desire is hunger is the fire I breathe
Love is a banquet on which we feed
Come on now, try and understand
The way I feel under your command
Take my hand, come under cover
They can.t hurt you now
Because the night belongs to lovers
.....
Because the night belongs to us...

Lần làm tình thứ nhất, cô nhớ, ở phòng trọ nhà người bạn đi nghỉ hè, cô ra dấu bảo anh đổi tư thế, với vẻ trìu mến của con mèo hoang, cô ngồi lên người anh. Làn sóng bụng anh nhấp nhô theo nhịp nhẩy hai bầu vú cô. Cô nhớ mãi đôi mắt anh không giấu được sự kinh ngạc. Đó là dấu hiệu mang dấu ấn tự quyết mà sau này liên hệ hai người quấn chặt bởi bao khoảng trống im lặng giằng co phức tạp. Và rồi tiếp những lần sau, nhiều năm sau, đôi ba lần cô vừa làm tình vừa khóc dữ dội trên người anh. Cô không cần dấu mặt, nước mắt rơi vãi thấm qua làn da cả hai. Chỉ với riêng anh, vài lần hiếm hoi để đời. Không cả với chồng bà, sau này. "Trong tự điển đời em, em luôn cố gắng bôi xóa hai từ ngữ định mệnh và bản năng." Cô nói. Anh nghe. Ý thức tự áp đặt. Những buổi tranh luận, cãi vã giữa hai thân xác đồng uốn éo, tiếng rên la, kéo mạnh tay, cánh cửa đóng rầm, bánh xe nghiến vội, điện thoại reo liên hồi trong đêm, nước mắt, tiếng khóc, lời xin lỗi, lời tạ lỗi... Con đường ngày nay đâu chỉ còn dựa vào mặt đất. Ôi gã đàn ông da trắng, con nhà giàu mấy đời, mang dòng họ tiếng tăm, đạo Thiên Chúa gộc, tốt nghiệp trường luật đứng đầu danh sách Mỹ. Tất cả những thứ đó đặt anh bất cứ ở bàn ăn nào cũng ngoi ghế chính, trên xe nào cũng ở ghế an toàn nhất. Anh là định mệnh, cô chạy trốn, như chạy trốn tuổi thơ."Anh có biết, năm 1970 không lực Mỹ khống chế bầu trời Hà Nội bằng đủ mọi hình thức, cách thức. Bom đạn tuôn đổ như mưa, như nước mắt em đang rơi rớt trên người anh đây."

Một ngàn năm nô lệ giặc tàu
Một trăm năm nô lệ giặc tây
Hai mươi năm nội chiến từng ngày
Gia tài của mẹ
Để lại cho con
Gia tài của mẹ
Là nước Việt buồn...

Đó là điệu nhạc cô ầu ơ ru, khi anh khó ngủ.

Và (đó) cũng là đám khói đậm đặc. Phải sau gần phần tư thế kỷ, mới có phần tan loãng. Chủ động. "Em luôn là kẻ chủ động." Anh than. Cô cùng xã hội đổi thay theo đà chong chóng, bước nhảy đồng loại, như Califor­nia dân da màu giờ đây cộng lại vượt cao hơn tổng số dân da trắng. "Vậy tôi phải tước bỏ tất cả để được em sao?" Anh nói. Những lúc như thế, anh ngớ ngẩn một cách tội nghiệp. Cô rùng mình, những hạt cát li ti như muối xót xa da thịt, và chỉ phần kín đáo nhất trong cơ the mới nói được hộ cô đang nghĩ gì trong đầu... "Có khi phải đánh đổi cái chết mới nhận thức được sự sống quan trọng đến là dường nào!" "Đừng ngu, em không phải như thế!" Ôi! Anh (sẽ) muôn đời chẳng thể nhập vào dòng suy tưởng của cô. Cùng nhau đi, dìu theo cái bóng không bao giờ hiện thực. Và, anh thấy khó lòng chia xẻ những buổi sáng tinh mơ của cô đã sớm nhuộm xám. "Ừ ngu, thì em đã không yêu anh." Câu cô vừa thốt ra, là lời xin lỗi, anh nghe hài lòng nhất.

tháng tới tôi bốn mươi tuổi

Năm giờ chiều là thời gian tựa như cái mốc trong một ngày, đã làm xong điều gì đó, hoặc bắt đầu điều gì đó, như số tuổi 40 tháng tới bà bước chân vào. Đã thành tựu một số điều bà đeo đuổi, và sắp phóng mình làm những điều bấy lâu nay hằng ước ao, nhưng mãi do dự, ngại ngần.

Nắng lóa mùa hè bắn ra những tia đom đóm vàng nghệ. Màu một thời biểu tượng cho sự đam mê, cuồng nhiệt.

Đêm qua bà nói với Maurine qua điện thoại, "Tôi có điều này chẳng biết dở hay hay, là rất nhạy vơi thời tiết, y như cái hàn thử biểu." Thằng con nằm cạnh, lẩm nhẩm đọc trang báo mục thể thao, nghe mẹ nói, nó quay mắt lại nhìn, tròn xoe, chẳng biết ý nghĩ gì đang chạy ngang trong đầu, vì câu nói của mẹ với bà bạn, hay nó vừa đọc được điều gì đắc ý trong bài báo. Trời đang đêm, bà nhìn thấy cái nóng nung của mặt trời, và tìm cách tiêu diệt cái nóng nung đó môt cách khổ nhọc. Bà dậy, ra ngồi tựa lưng vào ghế da đen ở phòng ngoài. Lan da thằng con trai đang tuổi lớn mùa đông ấm áp, mùa hè mát lạnh. Ghế da mùa hè bịt kín lỗ thoát mồ hôi, mùa đông lạnh lẽo xa cách. Cái ghế chồng bà ngồi coi những trận football từ tháng chín sang đến tháng giêng mỗi nam, basketball thì hầu như quanh năm. Còn bà, coi chỉ coi, mau động lòng, khi tiếng hò hét của phe thắng trận, dáng cách cuốn cờ lủi thủi của phe thua trận, bà bỏ đi chỗ khác, không chịu được cảm giác kẻ thua người thắng. "Trò chơi nguyên thủy bày ra là để giải trí, giờ đâm ra sát phạt nhau," bà nói với chồng, với con mỗi khi đi dự tennis tournament. Lẽ ra bà phải là một trong những người mẹ hò hét cổ võ ở hàng ghế đầu, nhưng bà hoàn toàn không chút thoải mái, nói thẳng ra là không thích. Chồng bà đưa con đi. Bà chỉ chở, đón con những buổi tập dợt ở sân. Bà quan niệm chơi tennis như một thứ thể dục, khoẻ mạnh, kỷ luật, tránh dư thừa thì giờ dễ đâm hư hỏng. Con và chồng đều mê tennis, bà chiều, đơn giản chỉ thế. Con bà 13 tuổi, hai mắt nó tròn to như hai viên bi, tóc đã bắt đầu bôi gel mỗi sáng trước khi ra khỏi nhà.

Bà lật dở ngắm hai mặt bàn tay, "Muốn gì đây? hở?" Câu hỏi miên man theo từng bước chân vào, ra trên nền nhà suốt dọc buổi chiều mùa hè. Bà ra vườn, nắng vỗ trên mặt sân không âm thanh. Tìm chỗ tựa lưng, thừ người với suy nghĩ, chẳng phải vụn vặt, bà biết. Tấm gương cửa sổ phản chiếu không toàn thể khuôn mặt, cắt rời từng mảnh bởi nắng vỗ, âm thanh câm. Bà nghĩ tới hai chữ oi ả, gần gũi và thân thiết, nhưng xa lắc xa lơ. Xa như tuổi thơ. Xa như chiếc dép nhựa tím hồng sóng xô dạt mãi tận khơi, con bé đứng ở mép bờ dõi nhìn đăm đăm, mắt tưởng chừng không bao giờ đóng lại được nữa. Cảm giác sợ hãi, tiếc nuối, mất mát ứ đọng. Chiếc dép còn lại hóa vô ích. Tuổi thơ là sự oi ả dính kèm, chầm chậm... rời rạc... biếng nhác... mỏi mệt... lừ đừ... u uất. Dạo này bà ít nhìn mặt mình trong gương. Nếu phải, bà tránh bật điện, để màu sáng đất trời doi vào. Khuôn mặt xa lạ cùng suy tưởng trong đầu vuột tuột, thõng tay không thể tránh tiếng thở hắt. Bà nghĩ tới Mây, cô bạn nhỏ, gần mà xa, xa mà gần. "Người bạn của em đang làm luận án về những người đàn bà Mỹ gốc Việt... Là những tấm gương... Là những bậc thang... Là những điển hình..." Một loạt từ ngữ bỏ trong ngoặc đơn, ngoặc kép, viết hoa, in đậm của Mây phấn khởi đưa ra bà không chú tâm nghe lắm, chỉ theo nhìn đôi môi hồng non trước mặt di động. "Em muốn giới thiệu chị, nhưng lại thôi, biết chị không thích trả lời phỏng vấn." Bà quét một đường mắt trên khuôn mặt người bạn nhỏ, cười khặc, nói cám ơn. "Thế là em hiểu một chút về chị rồi đấy. Chị chưa muốn mình hóa thạch khi chưa được sống." Bà mỉm cười như thế suốt trên đường về. Mấy lần chỉnh kiếng, chỉ vừa tầm soi cái miệng cười mím. Bước chân vào nhà, chị Tư đang làm cơm chiều, dừng đũa nhìn, bà vẫn còn giữ cái cười mím như thế.

Trở vào nhà, bà thay quần đùi, áo thun sát nách, buộc túm tóc, ra vườn sau lấy cuốc đào bụi cúc vàng chết. Cành xác xơ, khô cứng. Cả vườn, cây hoa nào cũng đang rán sức thi thố sức sống, sao chỉ mình nó chết? Bà nhớ bụi này chị Vịnh tặng vào tết năm kia, chính tay bà đào cái hố trồng. Mua xuân năm rồi, nó nở vài cái hoa èo uột như đứa bé sinh thiếu tháng. Bà bón phân, tưới nước cho nó kĩ hơn những bụi cây khác. Thế mà chết, nó vẫn cứ chết. Oi ả, bà thì thầm, oi ả làm sao! liên tưởng màu da nâu con bo nằm thừ trên cánh đồng toàn cỏ, loại cỏ cứng khô, giờ ngọ, không bóng, không hình, nảy sinh ảo giác. Bà thở dốc tựa con bò. Con bò trong trí tưởng, sách báo tuổi thơ diễn tả, kể lại. Bò và bà, hình ảnh có thực không? Bà cột lại tóc theo thói quen khi trời nóng nực, như dứt khoát xua đuổi hình ảnh hay ý tưởng nào đó cứ lảng vảng. Hơi nóng của tóc thấm qua da lòng bàn tay. .Đôi khi nắng qua mái hiên làm tôi nhớ. Đôi khi bỗng nghe bước chân về đâu đó của em. Đôi khi thấy trên lá khô một dòng suối. Đôi khi nhớ trong mắt em một bóng tối nhỏ nhoi. Đôi khi nhớ trong tóc em mùi cây trái thơm tho.... Ừ, chưa người đàn ông, con trai nào tỏ tình với bà đôi khi thấy trong tóc em mùi cây trái thơm tho... Thứ ngôn ngữ ẩn du, đầy sáng tạo như thế này cả. Toàn những câu những chữ những nghĩa bà đoán trước được. Nhàm chán, hết sức nhàm chán. Giờ thì (có lẽ) qua rồi, muộn rồi. Cai thuở đợi chờ phủ mờ bởi những cơn mộng mị. Chưa một ai cất công phân tích tên bà. Nào hoa nào lá nào trái cây nào hương sắc tổng hợp. Cái tên, với người khác, là sự tỏ tình. Riêng bà, bố mẹ chọn đặt, là tuyệt tích.

Ngắt quãng. Những ngắt quãng nối kết thành đời người. Bà ước ao được dốc lòng sống thiết tha trong những ngắt quãng của một ngày, như ngày hè hôm nay. Những mảnh vụn vỡ nát in khuôn mặt bà trên tấm gương cửa sổ, nắng đã dời thấp, ăn lan, lấm tấm trên nền đá hoa cương. Bà bình thản trở lại, lặng ngắm toàn thể cây cối trong vườn. Tất cả rồi cũng sẽ héo rủ. Chết. Cây sồi lừng lững trong nắng chiều tà, ngày tàn. Thân sồi to cao, trên trăm tuổi, hơn hẳn số tuổi chồng, con và bà cộng lại. Những người nó bao bọc trọn bốn mua.

Những phần mảnh cũng phải được lắp ghép bằng cách thức nào đó để nhận ra khuôn mặt chính mình. Những trật tự ắt có để thiết lập như bổn phận, trách nhiệm với người chung quanh. Sống, chẳng phải cho, vì, mà là với, cùng. Phải chi cắt phứt được, như đào bụi cúc vàng chị Vịnh cho đã chết. Đào gốc cây cạn sạch nhựa sống, chất xanh, như ý tưởng rụi tàn trong thân xác. "Em rước khổ vào thân là vì cứ muốn vươn tới sự toàn hảo trong mọi mặt." Chồng bà nói thế, sau nhiều năm chung sống. Xét mặt lí trí, là nhận xét không sai. Mặt kia, là sự tham lam, không cần thiết. Bà ham muốn nhiều thứ quá! "Em còn muốn mình là người đặt câu hỏi, chứ chẳng phải là kẻ buộc trả lời nữa không?" Sao ông không hỏi bà câu hỏi đại loại như thế, ắt bà lúng túng, đỏ mặt một lát. Vô tuổi 40, thích thì làm, không phải lấm lét nhìn quanh, không sợ lời khen chê, chỉ chú tâm điều mình thích, làm với tự tin cùng dốc sức. Vào tuổi 40, đằm tính hơn, nhưng quan điểm tuyệt đối không thay đổi, hết cần phải chứng tỏ. Vào tuổi 40, tránh chòng chành, nao núng giữa cơn bão lốc. Vào tuổi 40, không ý thức được sự sống, cách sống, thì đợi đến bao giờ! Vào tuổi 40, là nhất định phải biết sống cho mình. Vào tuổi 40, là tự thâu góm, bớt tranh đua những điều không cần thiết. Ôi nhưng mà, bà cũng chưa phải tàn tạ hay bị cùng đường. Bà vẫn thích ngắm nhìn nét xuân sắc ở những người đàn bà qua tuổi 50. Đóa hoa đang rụng khác với đoá hoa đang nở. Để sống còn là phải biết buông xả (không phải buông thả). Thời điểm bỏ rơi và bắt đầu lại. Cứ thế, ừ nhỉ, cứ thế, mot ngày một tháng một năm một khoảng khắc tạo thành phận kiếp. Phải biết bôi xóa những điểm mốc. Dè chừng những cơ sở, nền tảng. Bao lần bà tự nhắc nhở, phải tránh bất mãn và cô lập hóa như má nuôi. Phải tránh bi đat khổ sở như mẹ đẻ. Phải tránh cái óc hột kê của bố. Phải biết: Knowing is nothing good or bad, just alive của D. Giữ, duy trì mái ấm thì khó, hất tung thì dễ của Chính. Đừng chấp trước vào bất cứ gì vì mọi sự đều vô thường, lời Phật dạy.

Tuổi tác không nên tranh dành.

Bà từng sống qua tuổi 20 rồi 30, biết chúng như thế nào. Ước mơ đi lùi là điều không tưởng. Nếu còn sức lực, 40 năm nữa trước mặt, phải sống thế nào đây? Ngậm uống nó từng giây từng phút, để tuổi 80 ngoảnh lui, không nuối tiếc, ngậm ngùi, ân hận. Bằng mọi cach, mọi giá, bà phải chủ động cuộc đời. Bà sống ở xã hội tuổi trẻ luôn được nhắc nhở, ca tụng, tôn vinh. Quần jean bó chặt đôi mông căng tròn, cánh tay dài thon chắc, ngực vun trào tràn, mái tóc không một cọng bạc, da dẻ phẳng phiu mượt mà... tất cả phô trương trên những tấm biển quảng cáo bày đầy ngã tư thành phố, dọc dài xa lộ. Bà bắt đầu được gọi là người đàn bà có tuổi, luống tuổi, trung niên đồng nghĩa không còn được quyền làm lỗi, sẽ được nhường chỗ trên xe bus. Bà đang nói về những điều chung quanh, chính bà cố tình quên lãng, tẩy xóa sự phán xét. Ý thức được thời gian là ý thức được sự sống, thể hiện qua cách sống. Dạo sau này, bà gang gạt bớt, thu xếp lại công việc, và chú tâm vào những gì thật sự yêu thích. Công việc, bà giao bớt cho quản lý, dành nhiều thì giờ hơn cho chồng con, cho riêng bà. Bà tự tay chăm sóc vườn tược, trang hoàng nhà cửa, sắp gọn lại tủ sách, vất bớt đồ ở garage. Cuốn sách bà đang viết dở. Nghĩ ngợi về nó liên miên như dòng nước chảy từ vòi len lỏi dọc thân thể mỗi sáng, nửa đêm thức giấc, thấy mình gác cả hai chân lên bụng chồng. Viết, là tự khẳng định, xác nhận. Viết là khám phá. Viết, cần sự an ủi, chia sẻ. Viết, mong muốn được tự do. Viết, là niềm cảm khoái. Viết, tranh giành sự độc lập, tự quyết. Viết, trong thời cảnh hiện nay hiếm hoi nghĩ đến sư đền đáp. Viết, một ám ảnh lớn lao. Viết, là một cách nhận ra khả năng giới hạn của nhận thức, nhưng tưởng tượng thì không bao giờ cạn kiệt. Viết, nói lên sự chọn lựa cách thế sống, thái độ sống. Nhà văn, người sử dụng tiếng nói, ngôn ngữ. Ngôn ngữ là ma lực quyến rũ. Viết, chấp nhận nghịch lý. Viết, say mê tìm kiếm cái mất mát khi không thể mất mát. Viết, trò chuyện với bóng mình. Viết, đi tìm giọng nói của nữ giới. Viết, là rị mọ, lục lọi, tìm tòi, khám phá. Viết, tham lam sự có mặt của mình sau khi đã chết. Viết, cách thức tâm phân trị liệu. Viết, tìm lại ý nghĩa sự hiện hữu của mình trước những điều thiếu hụt. Viết, cũng là một cách tự huy diệt, bôi xóa. Viết, lựa chọn sự khó khăn, đồng thời không kém phần buồn tủi. Ngôn ngữ Việt bám riết bà, bền bỉ thiết tha qua nhiều hình thức, giai đoạn. Từ những cuốn sách, tờ báo lem nhem mực in, bỏ dấu tùy hứng, tùy miền, tùy cách phát âm ở những năm đầu người Việt tị nạn đặt chân đến đất Mỹ. Mua được cuốn sách, nhặt được tờ báo như chụp lại tên tuổi những tác giả còn sống hay đã khuất. Ngô Sĩ Liên, Nguyễn Tuân, Lê Văn Hưu, Khái Hưng, Toan Ánh, Lê Thánh Tông, Huyện Thanh Quan, Dương Quảng Hàm, Thanh Tâm Tuyền... qua hình thức ca dao, tân nhạc, thơ văn... Rồi Thanh Nam, Minh Đức Hoài Trinh, Vỏ Phiến, Đặng Phùng Quân. Hoàng Chính Nghĩa,Trần Mộng Tú, Lê Thị Huệ... Góc sách, trang đầu với chữ ký tên tắt, khoanh tròn, chứng tỏ quyền sở hữu nhỏ nhoi tội tình. Những cuốn sách kỷ niệm bà vẫn cất giữ sau nhiều bận dời chỗ ở, là những ngày nghèo khó, nhịn ăn nhịn mặc, mua chúng ở những tiệm thực phẩm, mà sách báo, băng nhạc Việt nằm lẫn lộn giữa lọ mắm muối, gạo nếp Thái Lan, dưa leo, cà pháo, đậu xanh còn vỏ. Rồi cô cùng người bạn mở lớp dạy tiếng Việt. Ngày "khai giảng" trong garage của bố mẹ người bạn. Học trò là những đứa cháu và hai nhóc tì hàng xóm bị bắt lôi ra học, thầy cô kiêm luôn khâu đưa rước, dẫn đi ăn McDonald's. Thầy cô tự biên tự diễn dạy sáu học trò cũng là cách tự dạy mình đừng quên tiếng Việt. Thế mà sáu đứa học trò cơ duyên đó, từ cái garage nhà chính phủ cho thuê giá rẻ mạt, hè thì nóng, đông thì lạnh, giờ đã hơn 500 học trò cho mỗi khóa. Vẫn đều đặn mỗi chủ nhật, từ 9 giờ sáng đến 12 giờ trưa, đã dời qua bao chỗ, nay dừng lại ở trường tiểu học vùng đông San Jose, kéo dài được hơn 20 năm. Giờ đây bà tiếp nối bằng những trang chữ, đuổi theo những hình tượng, bắt giữ những ý nghĩ không hình dạng, đam mê những con chữ bùa ngải, ma ám như đang làm đây: kể lể, níu kéo, đuổi bắt, vồ chụp bằng cách gõ rào rào 10 ngón tay trên cái laptop, như gãi lưng chồng, tưới cây quét nhà, bôi kem chống nắng cho con.

Bà ngắm cái laptop vuông vức, gọn gàng, nhỏ nhắn. Bà khẽ đưa tay vuốt ve nó, tỏ lòng biết ơn sâu xa. Qua rồi thời đại pen=penis, bút=buồi. Cơ chế phụ quyền đang trên đà rung rinh. Xương sườn đất sét A dong đã vỡ vụn. Thế kỷ (tới) đàn bà là đàn bà. Karma được định nghĩa lại, hiểu theo như bản hợp đồng kí kết, giao kèo giữa con người với con người. Sanh đứa con gái het còn là nỗi bất hạnh mà là niềm vinh hạnh. Trăm đứa con gái không bằng hòn dái đứa con trai trở thành câu diễu dở của kẻ mất trí. Máy giặt ra đời giải quyết mỗi ngày hàng giờ cho tỉ người đàn bà ngồi còng lưng chà vò xát vắt, đống áo quần gọp lại cao không thua những quả núi trên địa cầu. Những viên thuốc ngừa thai tí xíu như hạt gạo giải thoát thân xác người đàn ba, phụ xóa sạch mọi biên cương, bờ cõi. Đã qua cái thưở xa xưa thieu nữ xinh đẹp ngủ trong rừng đợi chờ chàng trai hào hoa phi ngựa cúi xuống ban bố nụ hôn, đánh thức sự thèm khát, sức sống trong nàng. Rồi chàng trai truất ngựa truy phong. Người thiếu nữ theo thời gian trở thành thiếu phu bế con nhẫn nại chờ người đàn ông trở lại. Người thiếu phụ trở thành vô dụng, vô tích sự đến độ hóa đá. Đàn ông đứng ngang hàng đấng Thượng Đế toàn năng, toàn quyền. Ban cho đàn bà sự sống, sự sướng. Và rồi, chính họ, vắt cạn sự sống, sự sướng nơi người đàn bà.

Bà vuốt lại mớ tóc, trong mớ tóc, lấm tấm những sợi bạc. Tóc bà dần dà đổi màu trong một hai năm trở lại đây. Lần đầu thấy, nhói lòng một chút, như đạp phải vật cưng nhọn trên thảm cỏ mềm, bà bứt sợi tóc bạc đầu tiên vào buổi sáng nào đó trong đời, ngắm nghía chẳng biết làm gì, nó trắng cứng như cọng miến chưa ngâm. Cội tóc ẩm ướt, trong suốt, không mùi vị. Bà gắn nó lên tấm gương phòng tắm, rồi ra khỏi phòng, năm phút sau trở lại, nó đã rơi rớt. Về sau đi cắt tóc, một ngày, cô cắt tóc hỏi bà muốn nhuộm không, bà ầm ừ bảo chưa cần. Lại một cách khác bày tỏ sự bướng bỉnh cố hữu nơi bà. Những sợi tóc bạc, phải chăng đang làm bà quyết định không muốn để tóc dài nữa? Bà nghĩ tới mái tóc không sợi đen của cụ Ruth tuần rồi bà đến thăm đã không còn ngồi gục đầu ở ghế xa lông trong phòng khách viện dưỡng lão. Cụ mất trước đó năm ngày. Hộp Dunkin's donuts bà mang biếu cụ, người cháu cảm động cám ơn, rồi để lại. Bà nhớ đã nói với người cháu rằng, "Con người sinh lão bệnh tử, biết được vậy thì mình sống sâu và bình thản hơn. Nhưng khi nghe tin cụ Ruth mất, nếu như tôi không buồn, không động lòng thì tôi là người thiếu nhân tính." Câu nói làm người cháu trai tuổi 20, một mắt hẳn còn âm u xanh lục, mắt kia sáng rực một chút. Đời mỗi con người bao giờ cũng kết thúc trong sự buồn bã, đơn côi. Giờ thì đống thịt xương của cụ rã tan bằng cách nào đó, thiêu táng hay chôn cất, như màu nắng dần tắt. Con người quả thật có hoàn toàn tự do không? Bà không, hay chưa le thuộc vào sự suy nghĩ của người khác trước những sơi tóc bạc, nhưng bà cũng cần phải ăn uống thứ gì đó để sống chứ! Bà đã chết như cụ Ruth đâu! Ăn ít quá hay nhiều quá cũng hại cơ thể. Làm gì có tự do tuyệt đối ở trần gian này. Lối lập luận hết sức ấu trĩ. Làm gì có thiên đàng ở cõi nhân thế eo sèo này. Thực tại bao giờ cũng đầy ắp phức tạp.

Câu nói với đứa cháu, trên đường về, bà hài lòng với mình một chút. Nó là dấu hiệu của sự sâu chín, trầm tĩnh, dù chưa bày tỏ trong hành động nhưng ít ra trong suy nghĩ. Trí tuệ đen dần theo tuổi tác. Hai mươi năm trước bà cũng như đứa cháu cụ Ruth, mắt nhắm mắt mở, tháng tới bà đã chẵn 40, hai con mắt bà cần phải mở, để trực diện chính bà với sự mạnh mẻ, tỉnh táo, khôn ngoan. Phải bớt nặng nề mỗi buổi sáng và không hụt hơi vào mỗi buổi chiều. Đêm tối phá tan mênh mông mịt mùng ảo tưởng. Bà mơ hồ nhận ra rằng tuổi tác đem lại cho bà tự do, tự tin hơn trong suy nghĩ cùng cách sống. Bốn mươi năm, băng trải qua bao biến cố, biến đổi phải được gì cho mình chứ! Bà đã sống nửa đời đầu, tồn tại bằng cách thức nào đó. Câu nói để đời của Joseph Brodsky: Khi ta được tự do, mà để thất bại, chẳng nên trách cứ ai. Riêng bà, trong tay đang nắm giữ được tất cả, sao lòng không vui? Những sợi tóc màu đêm ngả dần sang màu nắng ngày. Hai màu trộn lẫn là bầu trời sủng nước. Bà ngửi mùi tanh sò ốc trên bãi biển tuổi thơ. Bà có cần hâm nóng lại hạnh phúc đang ủ trong lòng bàn tay không? Trời đang là chiều hè, cớ sao màu mắt bà chứa cả trời đông, tự nhủ lòng mạnh mẽ mà mắt uá nước. Tiếng dép dì Tư đang dần rõ hơn về phía bà ngồi. "Mời cô vào dùng cơm," dì cất tiếng.

tháng tới tôi 40 tuổi

Nắng lửa-Nước mắt. Hai thái cực. Ở hai đầu trục. Trên dưới đổ ập xuống thân thể con bé. Suy Tàn hay Điêu Tàn? Nó nghĩ nát óc. Ừ, không phải Điêu Tàn, mà là Hủy Diệt. Không phải Hủy Diệt, mà là Bôi Xóa. Bôi Xóa nước mắt, chắc phải thế. Bởi chẳng thể Bôi Xóa một mùi son, chẳng thể Suy Tàn một hình thể nhất định từng hiện hữu, bởi lẽ ở cái tuổi ngày đó, nó chưa hề có được cam giác trong tay cầm chặt thỏi son để bôi lên môi, như hàng chục năm dài ngoằng về sau, với hàng trăm thỏi son đã ngắm đã rờ mó đã lựa chọn đã thử lên đôi môi đã cho nó-cô-bà những giây phút cuồng nhiêt, lịm, điếng, tê, chất ngất. Nó đang nằm trong khoảng chu vi rất đỗi hạn hẹp, và thế giới sống cũng chật chội như thế. Một sự liều mạng, vượt thoát, ra khơi. Sâu trong đáy tiềm thức, điều nó chưa thể định hình, hàng chục năm sau vẫn cứ manh nha như khởi thủy. Màn đêm nước lấp loáng bao bọc. Nắng nóng ấp ủ thân thể. Mùi đại dương ngập ngụa phủ che. Tiếng máy ghe ù ù ù, tiếng sóng vỗ vập rượt đuổi liên tục: âm thanh hỗn hợp đánh thức nó dậy, ngả nghiêng dù là trong tư thế nằm. Mùi rong rêu ẩm nhầy nhớt. Vũng rêu trong tròng mắt nó, non mướt dịu dàng tựa núm vú và vùng trung tâm thân thể vừa qua độ nhú, khẽ nứt mầm. Gỗ khô rang nồng tanh. Vị ướt ẩm sống còn. Níu. Níu lấy. Mắt nó rực tia sáng. Bước chân xuống ghe là sự liều mạng, phiêu lưu, tìm kiếm. Không quay ngược.

Những con cá ngọ nguậy. Nó nghe rõ làm sao. Yên đi, yên đi nào.Yên đi, bé nhé. Anh đây, bé ơi bé à... Có tiếng rong rêu gọi. Âm Vọng vượt trườn qua nó. Trùng khơi. Bé và anh hãy cùng vượt. Khối Thịt U Sầu to hơn cả hai đứa mình. Anh biết bé làm được. Hà cho anh chút hơi, chút can đảm của bé. Ôi em, anh gọi. Bé đây! Anh đang ở đâu? Em sợ lạc. Bàn tay móng cụt cáu đất cũ còn bám, của em. Bàn tay gầy xanh bao năm cầm bút, của anh. Nắm níu lấy nhau giữa Khối Thịt U Sầu. Đưng buông, bé nhé! Hãy úp mặt vào Khối Thịt U Sầu. Giữ được bao lâu? Vị đắng chát măng cụt đầu mùa đã vội đậm màu nâu già. Trong ruột, từng múi trắng đục ngọt ngọt chua chua nõn nà nằm úp mặt cong lưng. Giữ nhé! kẻo tuột, bám lấy mỏm đá trơn trượt. Là tia sáng bé chỉ tay anh dõi mắt mù tìm. Chóa lòa. Hồng hoang. Vô địa hình. Vô phương hướng. Vô địa táng. Đỉnh thóp đầu bé vừa lọt lòng mẹ phập phồng, anh quờ quạng tìm em, nút bầu vú cạn nguồn. Nhay trì. Bé ơi, bầu vú, những ngón tay thừa, vò xát. Mạnh. Mạnh nữa đi bé ơi! Hãy giúp anh vượt, leo qua Khối Thịt U Sầu này. Anh sợ. Khối Thịt U Sầu chan hòa mùi máu anh, mùi tinh trùng cha anh, mùi nhau mẹ anh. "Để bé trèo qua nhé! Bé liều lĩnh can đảm mạnh mẽ hơn anh. Bé không sợ, không biết, hay chẳng còn gì để sợ, và đã quen sợ... cùng lắm là Chết. Chết là hết. Mẹ em đã chết." "Suỵt... đừng nói thế, đừng nói thế, đừng để anh đánh mất..." Trong mắt anh, mù khơi, không biên cương, không bờ cõi. Nào, em leo qua được một phần rồi, cứng ngắc, nhọn... nhưng nóng hổi, mùi vị tham tàn. Sao chẳng ấm êm, mềm mại? Bầy cá đang rỉa dần bầu vú bé. Nhẹ, nào hãy nhẹ nhàng với em. Bé đau. Sao miệng bé ngậm đầy hột é trương phình? Ôi! anh. Mà đừng nhẹ quá, bàn tay ngón giữa cứng thẳng nhọn như cây bút. Ồ, bé muốn mạnh hơn, nhanh hơn. Có cái gì đó đang nói hộ em. Ồ, anh ơi! Môi khô nứt tanh ngậm nút trọn bầu vú con con nhú nụ. Trái thị rớt bị bà già bà hôn bà hít bà không ăn đâu. Nút mạnh đi anh. Sức mạnh là vũ khí, là quyền lực. Hãy cho em nếm mùi vị hào quang hy vọng. Con cá tuột dần phiá dưới. Múi măng cụt rụng rơi như đóa trà mi nát tàn. Lưng ngã dập xuống đại dương. Ôi! anh. Vũng rêu non. Đàn cá con xum xuê bám rỉa thịt mềm non tươi rói. Đớn đau và sung sướng. Mạnh lên đi anh. Làm Bé sướng đi anh. Bé nói, giọng ra lệnh, quyền uy, ma lực. Rồi thì cả hai ta cùng rơi ngã trên Khối Thịt U Sầu. Ôm chặt em đi anh. Những con cá rỉa thit. Những ngón tay móng cụt cáu đất cát xứ sở giờ trôi lạc vào vũng đục trí nhớ. Vĩnh biệt khu xóm nghèo nàn đầy vọng động và ánh sáng tuổi thơ không bao giờ có thật. Nước biển có rửa sạch? Nước mắt, máu, tinh trùng, nước của cửa mình em, nước từ cửa miệng anh, mồ hôi hai ta đồng phá hủy một cách bạo tàn nhất. Nắng lửa ngoài khơi, giông biển trong màn đêm chẳng thể cứu vãn. Con thuyền vẫn tiếp tục rẽ sóng. Trôi giạt về đâu? Em theo đoàn lưu dân. Bờ vai em nhỏ quá trời. Em theo đoàn lưu dân. Bờ môi thơm nồng bông bí nụ. Ôi đường xa vạn dặm. Không biết bao giờ gặp lại em!. Phá hủy, phá hủy sạch sành sanh. Bé rống to hơn tiếng sóng đập nát mạn thuyền. .Do you know where you.re going to. Do you the things that life is showing you. Where are you going to. Do you know? Do you get. What you.re hoping for. Do you know?.

Xăng rưới vung vãi, que diêm đã bật. Đợi chờ gì nữa đây?

Con bé đã cắn nát trái ớt (bí) hiểm, căng cứng bóng lưỡng đầu mùa. Những năm, những ngày, những tháng kế tiếp, và mãi về sau, vẫn ứa nước mắt vì vị cay (đến lịm chết người).

Sau này, dọc đời người, con bé phải luôn nhặt nhạnh lại những phần mảnh mà chính tự tay nó đã đập nát. Cố tình phá hủy. Cố tình bôi xóa.

Không thể để Tương lai quyết định bởi Quá khứ nữa!

Ánh sáng tắt. Tiếng sóng vẫn không ngưng rì rào. Ghe sáu máy khởi đi từ Nha Trang gắng gượng ù ù. Thôi, chẳng còn ai ru ai nữa cả. Con bé leo trở lại bên kia (thế giới riêng). Vắng lặng qua mùa gặt. Vượt qua Khối Thịt U Sầu, cùng bọc trứng của chàng trai 18 tuổi khoác áo tông đồ, nối gót thánh Phê-rô bằng thể thức riêng. Nỗi ám ảnh quên/ nhớ hiện hình bám sát. Ôi! Khối Thịt U Sầu, đầu quấn băng trắng máu khô dính cục. Viên đạn ngày (lịch sử ) 30 tháng 4 năm 75 của ai đó. Địch/Ta xóa nhòa ý nghĩa. Bao nhiêu nơi sao không nã, lại nã ngay vào đầu người anh cả? Đổ thừa định mệnh là mot cách tuốt sạch. Hay là nghiệp, công bằng hơn chăng? Có làm có chịu. Gieo gió gặt bão. "Anh vác Khối Thịt U Sầu xuống ghe trước đêm vượt biển." Đêm nay anh gánh dầu ra biển anh chôn. Anh chôn, chôn hết cả... trăm nhớ ngàn thương. Đêm nay, đêm tối trời anh bỏ quê hương. Ra đi trên chiếc thuyền... Hò ơi, hò ơi phận kẻ lưu vong. Mệnh lệnh mẹ, ơn nghĩa cha, ánh mắt van nài chị kế. Anh gói gọn. 18 năm chia hai, nửa đầu sống gần cha mẹ, nửa sau đặt thân mình dưới chân Chúa. Giờ thì anh đã đặt thân anh trong Bé. Ôi Bé của anh! Anh hết là hình ảnh người cha của bầy chiên ngoan đạo. Giữ đức vâng lời, cây chuối bảo trồng ngược không quyền cãi. "Phúc cho ai không thấy ma tin." Và rồi, "Ai theo ta, hãy bỏ mình vác thánh giá." Bé thay Chúa vác anh. Ngày tận thế, bé sẽ là người đứng hàng đầu Chúa đẩy xuống, không nơi nào lửa nóng bằng lửa địa ngục, và phải ở đó muôn đời, bé có biết khong? Thế lò luyện tội? Đứa nào còn biết sợ Chúa. Eo ơi! Con rắn, quả táo, xương sườn, vườn địa đàng. Đàn bà là nguồn gốc của tà dâm, dục vọng, tội lỗi. Cần tấm chador che mặt khỏi cám dỗ đàn ông. Cần xẻo phắt cái mong đốc để khỏi động tình rắc rối. Còn không thì thi hành tam tòng tứ đức, tiết hạnh khả phong là xong đời phái (tính) nữ. Còn anh thì sao? Ngày rời xứ, anh mang theo ánh mắt hai đấng sinh thành, tuyệt nhiên không có ánh mắt Chúa. Chúa lúc đấy đang ở đâu? Anh chịu. Anh cố nhét mảnh cồn trắng trong túi xách. Khối Thịt U Sầu lúc nào đã thở hắt hơi thở cuối? Ra với đời, có đôi người chứng kiến, là mẹ và mụ đỡ. Lúc lìa đời âm thầm độc Khối Thịt U Sầu hay biết. Khi bé và anh leo qua đàn cá con, vục mặt vào đám rêu non, chà sát, mút ngậm mười đầu móng tay cụt cáu bám, nghiến nát lưỡi (ai) mình. Khối Thịt U Sầu có chứng kiến với toàn thân bất động hay hai con mắt dán nghiền sự chết?

Biển vẫn vô tình. Vô tình đến độ tàn nhẫn.

Biên cương hạnh phúc và tôi lỗi bôi xóa trên chiếc ghe, trôi trên nước, luân lưu trên quả địa cầu.

Những ngày ở đảo Songkla không dài. Nhưng dài hơn những ngày con bé và anh sống sau biến cố 30 tháng 4, cộng thêm một tuần lênh đênh trên mặt biển.

Rời quê nhà, với túi ni lông, con bé nhét vội vào đó vài thứ. Gia tài của mẹ để lại cho con. Gia tài của nó vài ba thứ, rồi cũng rơi rớt đâu đó trên đường ra tới bãi. Gia tài của mẹ là nước Việt buồn. Chiếc ghe đưa nó lìa xa quê nhà, như viên đạn nằm kẹt trong màng óc của Khối Thịt U Sầu. Sao lại là chiếc ghe đó, mà không là chiếc ghe khác? Sao con bé cắm đầu cắm cổ chạy ra phiá biển, một mình. Vì tiếng sóng vỗ hay màu biển xanh? Hay những gì phía bên kia biển? Cầm kéo sắc nhọn tự cắt đứt, rồi đâm nát tất cả. Tại sao trên chiếc ghe đó lại chở gã con trai đã quyết hiến thân đời cho Chúa nhưng lại mang trên người trái ớt cay xé họng nó giữa mặt bể khơi, giữa bao con sóng dập dềnh miên man, trên đầu những ngón chân chết tiệt sự sống, giữa tiếng máy ghe gắng gượng sình sịch sình sịch, bỏng mảnh da đùi trái mà mãi mấy ngày sau nó mới hay biết. Mấy tháng sau, qua tới Mỹ, nó còn phải thoa kem pho mát. Rồi vết thẹo lành lạnh mà nó vẫn chưa hoàn lại hồn. Mảnh cổ cồn trắng, gã con trai đeo lại sau vài ngày (biến cố phi) lịch sử, dấu vết đầu tiên trên đảo những ngày đầu tháng 5/75 người Việt vượt biển đến đất Thái. Cả hai hết cơ hội gặp lại sau ngày rời đảo, dù rằng anh hứa, "Qua tới Mỹ anh sẽ mua cho em đôi dép đẹp." Có những câu nói, nghe qua một lần, ngậm ngùi suốt cả kiếp người. Nắng cát hải đảo bỏng chân. Miếng carton cắt, buộc giây biến chế. "Để cát không làm bỏng chân em." Nhìn về phía nhà cầu, nhà tắm, cái hàng dài ngoằn ngoèo bởi những người bỏ nhà bỏ nước đứng chờ chực xin ăn. Sinh tồn nặng hơn đá Hòn Chồng. Chịu khó thua cát sông Hương. Hi vọng cao hơn đèo Hải Vân. Sự trìu mến, thiết tha tỏ lộ khả dĩ anh có thể đền bù. Chỉ ba ngày sau khi đặt chân lên đất liền, mắt anh ngước về hướng Chúa ngự trị, cầu nguyện cho linh hồn Khối Thịt U Sầu mau chóng về nước Chúa. Dù rằng hình hài đã vùi lấp vội vã (nên chẳng được sâu) trên bãi cát sóng biển vỗ về không ngưng nghỉ muôn đời. Đại dương đã là mồ. Con bé khá tinh nhậy, tự lo liệu tấm thân mình từ đấy. Trước mắt cát cùng nước biển bao la biết dường nào.

Muốn được tự do, điều kiện tiên quyết phải có là lòng can đảm.

Giấc mơ Lòng Lành.

Trở về nằm trong tử cung mẹ: Tối đen thăm thẳm. Nước ấm áp, êm đềm. Cảm giác an lành, dễ chịu. Không sợ hãi, lo lắng. Bởi có mẹ che chở, bảo bọc. Mẹ làm hết, từ thở đến đái. Ôi! thiên đường tuổi thơ.

tháng tới tôi 40 tuổi

Cuốn truyện dở tệ, không chuyên chở gì đặc biệt, nhưng bà kéo đến gần hết, bỏ những trang cuối. Buông cuốn truyện, tự biết mình cứng đầu thậm vô lý, ngu muôi một cách kỳ quặc, phí thì giờ cho cuốn truyện không đáng.

Chồng ngủ ngáy đều bên cạnh. Dạo này ông ngáy to hơn nhưng bớt đứt quãng. Bà xoay nằm ngược người, vẫn nghe tiếng ngáy, phải chi là tiếng mưa rơi lộp độp trên khung cửa sổ. Phải chi là tiếng thông reo, tiếng suối chảy róc rách, thậm chí tiếng gà gáy ò ó o cũng được Tiếng chồng ngáy hơi to làm bà sốt ruôt. Sáng ra sẽ dặn ông đi khám sức khỏe định kỳ. Bà qua phòng riêng, bật đèn, nằm im, nhìn trần nhà, tủ sách, tranh ảnh, những bức tượng, chậu lan, cái laptop... Căn phòng là thế giới rất đỗi riêng tư của bà. "Tại sao mọi người chung quanh giữ khoảng cách với tôi?" Câu hỏi không dễ trả lời. Với chồng, "Tại vì cái gì em cũng muốn phải hoàn hảo, lại chẳng chịu thua ai." Với vài người bạn, khó cho họ. Với nhân viên, lại càng khó hơn. Một lần, bà hỏi (như thế) với dì Tư. Dì cười, "Tại cô được tất cả. Chẳng có gì để người ta tội nghiệp cô cả." Bà nghe, nhếch môi cười trừ. American Dreams! Super woman! Having it all! Phải chăng bà đã dốc cạn sức lực để đạt được những gì đang nắm giữ trong lòng bàn tay?Thế giới bà mong đến được, thỏa lòng, không có trong đầu dì. Còn thương hại, có chết, bà cũng lịch sự lắc đầu.

Bà cố nghĩ tới điều gì đó, có thể xóa tan nặng nhọc trong chốc lát, như sáng mai sẽ đi bộ lâu hơn thường ngày. Đi trọn hai vòng bờ hồ trong công viên Nhật mất gần hai tiếng. Bà tưởng tượng đến những tán lá xanh rậm, phủ che con đường quanh hồ. Màu nước lấp loáng, con đường thoáng gió. Bà sẽ không đi như động tác sống.

Bà muốn nghĩ tới bất cứ điều gì có thể làm bà cười được. Bà có cái cười, theo bà, là được nhất trên khuôn mặt. Vẻ nghiêm nghị lộ ở mắt, cứng ran ở cằm, bướng bỉnh ở trán, nghi hoặc ở vành môi. Cái cười đè bẹp mọi thứ tự trị cố hữu. Bà chợt nhớ tới câu chuyện kể của người khách quen vừa đi Việt Nam về tuần trước. Anh ra Hà Nội, ghé vào những quán bia ôm, bia câu, bia đèn mờ, bia karaoké, cà phê vườn, cà phê võng, cà phê chuồng.... Tiếng Việt ngã hỏi huyền sắc không rành, dáng người dềnh dàng đậm nét Việt kiều Mỹ. Anh làm quen cô gái bằng câu hỏi vu vơ, "Hà Nội 36 phố phường, em có biết hết không?" "Dạ thưa anh, 36 phố phường em không biết hết, nhưng 36 kiểu em rành rẽ lắm anh ạ!" Bà nghe, bật cười to giữa tiệm. Đáo để đến thế là cùng. Gái Hà Nội thời hậu chiến. Lỡ điệu Em ơi! Hà Nội phố ta còn em mùi hoàng lan ta còn em mùi hoa sữa. Con đường vắng rì rào cơn mưa nhỏ, ai đó chờ ai tóc xõa vai mềm...

Bà nhớ câu chuyện cách đây khá lâu, thời còn sinh viên. John, đến từ tiểu bang Idaho. Sự chiếu cố làm quen bằng giọng nói, ánh mắt, điệu bộ nhưng không giấu vẻ tò mò, ngớ ngẩn của anh chàng chậm dấu ấn hiện đại, còn đặc sệt khoai tây chiên, cứ theo hỏi:

"Việt Nam của cô có cái này không?"

"Việt Nam của cô có cái kia không?"

"Việt Nam của cô có cái nọ không?"

Một bữa, cô đâm bực, (chắc là trước ngày có kinh) xẵng giọng:

"Tại sao mày khong hỏi Việt Nam tụi tao có... đụ nhau không?"

Ngồi làm việc suốt gần bốn tiếng trong phòng riêng, cánh tay trái bà buốt mỏi. Cánh tay yếu ớt bị ngã lúc nhỏ, lọi xương. Thầy thuốc cột-bó-đắp lá dại nhai nát sao đó, cũng lành. Sau này, qua tới Mỹ, một hôm cô rượt theo xe bus sợ trễ lớp, ngã thêm lần nữa. Lần ngã thứ nhì, lấy cả thân người chống đỡ cánh tay yếu ớt cũng không kịp, gẫy cùi chõ, đúng ngay vet thương cũ, lại lọi xương. Vào nhà thương nằm ba ngày, xuất viện, cánh tay vinh viễn yếu hẳn. Hai lần thương tích, cùng chỗ, vật tay bất cứ ai, hết hy vọng thắng. Như người khổ vì tình phụ, hai lần, tởn tới già. Cái tô quy đã vỡ đôi, dẫu hàn gắn lại để chưng thì cái tô vẫn là cái tô vỡ. Triết lý "hai lần" tưng tửng của chị Thoa: "Lần đầu người ta gạt mình, shame on them! Lần thứ hai để người ta gạt mình, shame on you!" Cánh tay bà thương nhất trên thân thể. Tắm, bao giờ bà cũng xoa bóp rửa rờ nó lâu hơn những phần khác trên thân thể.

Bà lái xe ra phố, ghé hiệu sách cũ quen thuộc. Những đĩa nhạc xếp ngay ngắn ở dãy ngoài. Mỗi khi nhìn thấy, bà chạnh lòng. Hình ảnh người bố lại trở về, rất xa xưa. Vài đĩa nhạc cũ kỹ lạc xót trên kệ, dưới gầm bàn trong căn nhà tối ám. Đĩa nhạc nhựa xa xăm, lỗi thời. Bà ghé dãy thơ, lựa một cuốn, tác giả mới, hi vọng có bài thơ hay, được một thú vị bất ngờ. Bà đứng tần ngần khá lâu, đưa tay xoắn mãi lọn tóc. Những dòng chữ nhẩy múa trật hàng lỡ nhịp. Bà thấy thời gian băng qua như từng con chữ, ghép thành tên trên gáy bìa. Bà đã sống tận cùng từng hơi thở với chúng, như lẽ sống, không cần tra cứu lý do. Bà bước ra khỏi hiệu sách, nắng dừng ngang tầm mắt. Màu đèn đỏ, hoa mồng gà. Màu đèn vàng, áo cô dâu. Màu đèn xanh, trời rợp lá. Tim bà bỗng nhói vì nổi yêu đời lường đo tích tắc. Nắng chói lóa. Bà bước đến bàn con kê cạnh cửa sổ, gọi ly cà phê đá vụn ngập to như kẻ sắp chết khát. Nắng dội nóng lên mặt bàn vuông con, lên cả mặt ghế bà đang ngồi. Loại cây gì trước mặt lá moc xum xuê? mà bà chứng kiến bốn mùa đổi lá. Những bông tím túm lại từng chùm rủ xuống vào những ngày sắp lạnh hoặc sắp nóng. Bà nhìn ra vệ đường, kẻ xuôi người ngược. Bệ đá kê ở ngã tư gã không nhà kiên nhẫn ngồi ngửa tay xin tiền lẻ bất cứ ai đi ngang. Cô bé độ 13, áo hở rốn vai lưng đi băng qua khỏi gã, nghĩ sao, quay ngược lại, móc túi quần jean kiếm tiền lẻ, đếm độ mươi giây, dúi vào tay gã, chắc chẵn 25 xu, tiêu chuẩn tiền của đứa bé chưa đi làm. Một chiếc xe bị tắt máy ngay giữa ngã tư, đèn báo hiệu nhấp nháy, chủ đang đi đâu đó gọi điện thoại cầu cứu. Những chiếc xe khác cố băng qua cái xe hư chướng nằm chình ình. Mặt lề đường sạch sẽ, kẻ những ô vuông chéo đều đặn, không lớn không nhỏ. Biết bao bước chân đã, đang và sẽ giẫm lên đấy?

Luồng gió thổi, cành cây chở lá xuôi nghiêng theo. Góc bên kia là quán ăn Thái. Dì Tư xin nghỉ ngày mai đi khám mắt. Ý nghĩ đến trong đầu qua bài báo bà đọc tối qua. Tác giả đóng vai người em, tường thuật lại mối tình người anh và thiếu nữ Hà Nội thuộc thế hệ thập niên 50. Bao thăng trầm thế sự biến cố đổi thay. Di cư, tản cư, vượt biển, du học, lính tráng, kẻ lấy chồng, người lấy vợ, rồi li dị, rồi chồng chết. Đôi tình nhân vẫn luôn tìm cách liên lạc. Lúc dồn dập hằng ngày, lúc bặt tin đến hàng chục năm. Cuối cùng hai người gặp lại nhau trên đất Úc, ở tuổi gần đất xa trời. Cả hai thất vọng chán chường, không cố lòng giấu. 50 năm... Cũng 50 năm... Tình Yêu Thời Thổ Tả hư cấu của Gabriel Garcia Márquez, xứ Colombia khác xa trời/vực. Cũng 50 năm, xa mặt nhưng không cách lòng. Gặp lại nhau, cả hai đồng lên chức cụ. (Đã bao lần làm lễ thượng thọ?) Cụ ông cụ bà song dập dềnh trên con tàu treo cờ vàng chạy vòng quanh, hết xuôi rồi ngược, lại khởi đầu, xóa bài làm lại, chẳng khác chi đời hai cụ. Cuối cùng, nghĩ cho rốt ráo, cá nhân lồng trong số phận của cả dân tộc. Chiến tranh hay giai cấp. Bốn người còn sống đến ngần ấy tuổi chỉ để gặp lại nhau. Làm gì? Được gì? Còn gì? Chứng tỏ điều gì?

Bà nhìn hai tay gã thanh niên thoăn thoắt pha cà phê. Dáng bộ nhanh nhẹn nhưng khuôn mặt lừ đừ. Chẳng biết khuôn mặt hay tay chân làm dáng? Cái áo lụa màu ngọc già anh chàng mang đẹp lạ, bỗng dưng bà thích có cái áo như thế, mềm rủ, mát mắt. Người đàn bà trạc tuổi bà ngồi đối diện cúi đầu, hai tay che mắt, có lẽ đang lơ mơ ngủ. Bà ta có bàn tay tròn trịa, ngắn, không đeo nhẫn ở ngón áp út. Bà nhìn ngón tay mình, cũng trống, dẫu chồng vô ra gặp mặt mỗi ngày mười mấy năm nay. Chẳng cần chứng tỏ hay khẳng định. Chiếc nhẫn bà không muốn nhưng bà muốn cái áo lụa màu ngọc già kia, mềm rủ, mát mắt. Nếu anh chàng cởi cho, bà sẽ khoác no lên người ngay, và sẽ nở nụ cười đằm thắm đáng yêu nhất. Một cụ bà trên 80 chậm rãi đi từng bước ngang qua gã không nhà, dừng lại lục ví, cũng đống bạc cắc, chắc lại chẵn 25 xu, tiêu chuẩn người lãnh tiền trợ cấp chính phủ. Gã không nhà có duyên với giống cái, mà phải thật trẻ hoặc thật già.<

...The morning sun when it.s in your face really shows your age But that don.t worry me none in my eyes you're everything I laughed at all of your jokes my love you didn't need to coax Oh... You lured me away from home, just to save you from being alone.... But you turned into a lover and mother what a lover.... Maggie I wish I.d never seen your face I'll get on back home one of these days...

Trước khi tắt máy xe, bà nhìn đồng hồ, gần 6 giờ, chồng sắp về. Thằng con đang thẩy banh trước sân, bà gửi nó cái hôn gió. Vào nhà, dì Tư đang gấp quần áo. Bà lật qua xấp thơ. Thơ nợ, thơ quảng cáo. Bà vào phòng, trong khi thay quần áo, nghĩ đến hình ảnh cô gái khuân từng bức tranh cô vẽ treo trên tường trong quán cà phe Buổi Chiều. Có tấm to hơn cả cô, mà tướng cô thì cũng chẳng nhỏ nhắn gì, chỉ thua lực sĩ điền kinh. Cái quần ngắn vừa qua khỏi đùi, áo thung thùng thình, tóc quấn chặt bởi khăn vuông đỏ, mặt cô cũng đỏ kè tựa màu khan. Cô lấy búa, kềm, kéo, đinh, thước đo... tự biên tự diễn giữa đám khách vô ra tìm bàn, kéo ghế, gọi cà phê, mở nhạc, nói to. Cô làm với vẻ say mê của một sinh viên vừa mới ra trường, được triển lãm lần đầu. Cô làm như đang theo đuổi điều mình yêu thích cùng cực. Vẻ say mê của cô động lòng bà suốt trên đường về. Biết tương lai cô bé với lòng say mê nghệ thuật sẽ ra sao trong vòng hai mươi năm tới. Ở tuổi bà lúc này. Sự say mê chắc chắn lắng đằm, phải thế. Nếu có phép lạ, biến bà trở lại tuổi 20, bà băn khoăn giật mình ngơ ngác một đỗi. Ở tuổi nào đây? Bao nhiêu năm chống chỏi từng ngày từng giờ với mình với người, với trong, với ngoài chỉ để có chút bình an này đây. Muốn được bình an phải có trí tuệ. Trí tuệ đòi hỏi thời gian. Bình an không đi cặp đôi cùng tuổi trẻ.

Thực tại, mười ngón tay bà nhịp nhàng cử động, cùng nhịp thở tim, theo dòng máu luân lưu. Tiếng con trai réo gọi mẹ ơi mẹ hỡi ngoài kia. Tiếng chùm chìa khóa khua leng keng trong tay chồng. Tương lai, màu má cô bé có thể nhạt hơn màu khăn quấn tóc, nhưng cầu mong đừng tắt tàn. Bà thấy có sức mạnh từ đâu ùa ạt tới. Thứ sức mạnh mang mùi ảo giác, như bóng đèn lóe, chỉ thấy được qua tấm cửa kiếng trên lề phố chiều nay.

Bà lầm thầm, nhất định làm bữa sushi cho chồng con ăn chủ nhật này, tức ngày kia. Sau khi thả con ở trường Việt ngữ, bà sẽ ghé chợ Nhật, chọn khúc salmon um khói, trứng cá masago, quả bơ, dưa leo nhật bản kiury, củ cải dầm, tôm, mực, tuna... từng thứ thể hiện qua hình ảnh xếp hàng theo dòng suy tưởng. Saké nhà còn mấy chai, giấm còn, wasabi còn, gạo hình như đã hết. Chẳng thể nhớ lần cuối bà nấu bữa ăn chu đáo cho chồng con là bao giờ? Bà muốn kéo dài dự tính bữa sushi như những tháng ngày mới cưới, đầy ắp dịu dàng, ân cần. Nhìn chồng ăn ngon hơn mình ăn. Bà để đánh mất cảm giác ấy đã lâu. Giờ bà làm vì thích hơn là tập tanh chiều chuộng như thuở hàn vi. Cây bông giấy chồng mua làm quà sau mùa cưới, trồng ở căn nhà cũ, biết còn sống không? Từng chùm hoa đỏ thắm vươn lên, vươn lên, cứ thế vươn lên trong trời nắng, rồi rụng bay đầy, tràn cả sang sân hàng xóm. Rụng tàn, tan tác chắc chắn như hình. Sợ hãi, bất an thường trực như bóng. Lãnh địa hoang vu. Mây mù ký ức. Dòng đêm miên man... miên tục... Buông trôi chìm dầm lâu ngày biến thành máu mủ sự sống. Hoi sinh. Đơn giản hóa. Tước bỏ. Chặt phăng ý tưởng tiêu cực. Bà biết thế, nhưng sao quá đỗi khó nhọc, tựa kẻ vác bịch đá leo lên núi, biết chẳng để làm gì. Trên đỉnh núi đá đã chất đống, thành núi.