Bài Viết
Sinh Nhật 
Point3… 2… 1… Đùng! Đùng", những âm thanh chat chúa cùng ngọn khói bốc cao hàng chục mét của 6 quả bom được tiêu hủy đánh dấu bước đầu tiên thực hiện dự án rà phá bom mìn tại Quảng Nam, nơi còn nhiều bom mìn nhất Việt Nam.
Sáng 12/10, tại xã biển Bình Minh, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam David Shear, cùng lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã khởi động dự án do chính phủ Mỹ tài trợ, nhằm di dời bom mìn và vật liệu chưa nổ tại tỉnh này.
Cảnh tượng vụ nổ tiêu hủy thí nghiệm bom, khởi động dự án rà phá bom mìn tại Quảng Nam. Ảnh: Nguyễn Đông
Tổng kinh phí tài trợ cho đợt rà phá bom mìn kéo dài từ năm 2012 đến 2014 là hơn 1 triệu đô la và sẽ do Nhóm cố vấn bom mìn (MAG), một tổ chức phi chính phủ nhân đạo của Anh, đối tác của chính phủ Hoa Kỳ trong các hoạt động di dời bom mìn và vật liệu chưa nổ tại hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Nam, thực hiện.
Việc cả hai nước ném bom, bắn pháo ác liệt tại khu vực đèo chiến lược tại thung lũng Quế Sơn cách đây nửa thế kỷ đã để lại hậu quả là nhiều quả bom, mìn, lựu đạn chưa nổ nằm sâu trong lòng đất, gợi nhớ về một quá khứ đau thương. Theo ông Đinh Văn Thu, phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, địa phương là một trong những tỉnh còn sót lại lượng bom đạn nhất Việt Nam với hàng ngàn tấn bom chưa nổ nằm rải rác ở nhiều khu vực với độ sâu khác nhau. Việc có được một dự án giúp đảm bảo an toàn cho người dân là điều đáng mừng, ông Thu nói.
Bà Portia Stratton, Giám đốc quốc gia MAG Việt Nam, cho biết với nguồn vốn hiện có, dự án sẽ khoanh vùng và bắt đầu xử lý bom mìn ở huyện Thăng Bình. Nhóm liên lạc cộng đồng của nhóm sẽ đến từng nhà người dân để hỏi về khu vực nguy hiểm, vẽ lại bản đồ, xác định vật liệu nổ và đánh dấu lại vị trí để chuyển cho đội ngũ kỹ thuật rà phá bom mìn tiến hành tìm kiếm, tháo dỡ đưa về khu vực tập kết trước khi đi tiêu hủy tại khu hủy nổ tập trung tại xã Bình Minh.
Với những vật liệu nổ trên bề mặt khi được phát hiện sẽ được xử lý trong vòng 48 – 72 giờ đồng hồ. Những vật liệu không an toàn như bom bi sẽ được hủy nổ ngay tại chỗ bằng cách đào hố tiêu hủy. Quy trình hủy nổ được tính toán kỹ lưỡng về mức độ sát thương để khoanh vùng, cách ly người dân, đảm bảo sự an toàn tuyệt đối.
Chứng kiến cảnh tiêu hủy bom mìn, ngài Đại sứ David Shear cho biết ông có một cảm xúc đặc biệt vì đã được góp một phần nhỏ vào việc hàn gắn vết thương sau chiến tranh. "Không giải quyết tốt vấn đề hậu quả chiến tranh để lại như bom mìn chưa nổ hay tác nhân của da cam thì quan hệ của Việt Nam và Hoa Kỳ không thể tốt như bây giờ", ông Shear, nói.
Đại sứ David Shear tham quan vật liệu nổ trưng bày tại lễ khởi động dự án. Ảnh: Nguyễn Đông
Mỹ cam kết phối hợp với chính phủ Việt Nam để dọn sạch các vật liệu chưa nổ. Đây là một phần trong nỗ lực toàn diện nhằm vượt qua di sản chiến tranh, xây dựng niềm tin và sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai quốc gia khi cùng nhau đối mặt với thách thức. Kể từ năm 1989, tổng kinh phí hỗ trợ giải quyết hậu quả bom mìn mà Mỹ thực hiện tại Việt Nam là 65 triệu USD
"Mỹ mong muốn Việt Nam trở thành một quốc gia hùng mạnh, thịnh vượng và độc lập. Chúng tôi cũng mong muốn có những hợp tác kinh tế để cải thiện những khu đất hoang tại vị trí đang rà phá bom mìn này", Đại sứ nói.
Mối đe dọa từ lòng đất
Bom mìn chưa nổ là một mối đe dọa thực tế đối với sức khỏe của cộng đồng địa phương và gây ra tình trạng lo ngại khi sử dụng đất đai để sản xuất.
Gia đình ông Trịnh Dương Một, 58 tuổi, ở xóm Phước Kiều, xã Bình Minh, sống cách khu vực được chọn làm nơi hủy nổ bom mìn chừng 300 m. Ông rất lo vì mảnh đất ông và nhiều người bà con chòm xóm sinh sống đang giấu trong lòng nó những quả bom chết người.
Ông Một cho biết trước đây khi chuyển về sinh sống, ông đã nhiều lần chứng kiến người dân địa phương làm nghề rà phế liệu tìm được những vỏ bom, đạn tại khu vực gần nhà. Cách đây vài năm, một thanh niên khi tìm được một quả bom lớn tại khu vực đồi cát mang về cưa lấy thuốc nổ không được đã đem bom đi đốt và bị bom nổ gây tử vong, thi thể không lành lặn.
Ông Một chỉ tay về khu vườn nhà, nơi người ta vẫn nhặt được các phế liệu nổi. Ảnh: Nguyễn Đông
"Mới đây khi nghe có dự án rà phá bom mìn về tìm hiểu thông tin, khoanh vùng nguy hiểm, bà con chúng tôi mới tá hỏa khi mình sống trên bom. Nhiều hộ dân chuyển đi nới khác. Việc đi lại của bà con cũng khó khăn hơn trước, thường là chỉ dám đi lại những khu vực đã thành lối, thành đường và nhắc nhở con em mình tránh xa những vật dụng bằng sắt tình cờ tìm được", ông Một kể.
Tò mò đến xem những hiện vật bom, mìn đã được xử lý thuốc nổ và trưng bày tại khu vực khởi động dự án, anh Nguyễn Văn Duy (22 tuổi, trú xã Bình Mình), chỉ tay vào những vỏ bom đạn cho biết khi còn nhỏ anh và nhóm bạn đã nhiều lần nhặt được những vật liệu như thế này để đổi kem ăn. "Tôi cũng thường xuyên xuống các hầm quân sự còn sót lại để tìm vỏ đạn mà chẳng hề biết đến sự nguy hiểm. Giờ mới biết mình là người may mắn. Tôi sẽ nhắc nhở mọi người cẩn thận hơn khi đang sống cùng với bom", anh Duy nói.
Theo Đại sứ Shear, trong nhiều năm qua, chính phủ Mỹ đã và đang hỗ trợ giúp phục hồi chức năng cho những người sống sót sau các tai nạn liên quan đến bom mìn ở Quảng Nam thông qua Clear Path International – một tổ chức phi chính phủ. Gần đây, tổ chức Cứu trợ và Phát triển đã bắt đầu làm việc tại các trường học ở Quảng Nam nhằm dạy trẻ em cách nhận biết, phòng tránh và thông báo về bom mìn chưa nổ.
Sáng 12/10, tại xã biển Bình Minh, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam David Shear, cùng lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã khởi động dự án do chính phủ Mỹ tài trợ, nhằm di dời bom mìn và vật liệu chưa nổ tại tỉnh này.
Cảnh tượng vụ nổ tiêu hủy thí nghiệm bom, khởi động dự án rà phá bom mìn tại Quảng Nam. Ảnh: Nguyễn Đông
Tổng kinh phí tài trợ cho đợt rà phá bom mìn kéo dài từ năm 2012 đến 2014 là hơn 1 triệu đô la và sẽ do Nhóm cố vấn bom mìn (MAG), một tổ chức phi chính phủ nhân đạo của Anh, đối tác của chính phủ Hoa Kỳ trong các hoạt động di dời bom mìn và vật liệu chưa nổ tại hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Nam, thực hiện.
Việc cả hai nước ném bom, bắn pháo ác liệt tại khu vực đèo chiến lược tại thung lũng Quế Sơn cách đây nửa thế kỷ đã để lại hậu quả là nhiều quả bom, mìn, lựu đạn chưa nổ nằm sâu trong lòng đất, gợi nhớ về một quá khứ đau thương. Theo ông Đinh Văn Thu, phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, địa phương là một trong những tỉnh còn sót lại lượng bom đạn nhất Việt Nam với hàng ngàn tấn bom chưa nổ nằm rải rác ở nhiều khu vực với độ sâu khác nhau. Việc có được một dự án giúp đảm bảo an toàn cho người dân là điều đáng mừng, ông Thu nói.
Bà Portia Stratton, Giám đốc quốc gia MAG Việt Nam, cho biết với nguồn vốn hiện có, dự án sẽ khoanh vùng và bắt đầu xử lý bom mìn ở huyện Thăng Bình. Nhóm liên lạc cộng đồng của nhóm sẽ đến từng nhà người dân để hỏi về khu vực nguy hiểm, vẽ lại bản đồ, xác định vật liệu nổ và đánh dấu lại vị trí để chuyển cho đội ngũ kỹ thuật rà phá bom mìn tiến hành tìm kiếm, tháo dỡ đưa về khu vực tập kết trước khi đi tiêu hủy tại khu hủy nổ tập trung tại xã Bình Minh.
Với những vật liệu nổ trên bề mặt khi được phát hiện sẽ được xử lý trong vòng 48 – 72 giờ đồng hồ. Những vật liệu không an toàn như bom bi sẽ được hủy nổ ngay tại chỗ bằng cách đào hố tiêu hủy. Quy trình hủy nổ được tính toán kỹ lưỡng về mức độ sát thương để khoanh vùng, cách ly người dân, đảm bảo sự an toàn tuyệt đối.
Chứng kiến cảnh tiêu hủy bom mìn, ngài Đại sứ David Shear cho biết ông có một cảm xúc đặc biệt vì đã được góp một phần nhỏ vào việc hàn gắn vết thương sau chiến tranh. "Không giải quyết tốt vấn đề hậu quả chiến tranh để lại như bom mìn chưa nổ hay tác nhân của da cam thì quan hệ của Việt Nam và Hoa Kỳ không thể tốt như bây giờ", ông Shear, nói.
Đại sứ David Shear tham quan vật liệu nổ trưng bày tại lễ khởi động dự án. Ảnh: Nguyễn Đông
Mỹ cam kết phối hợp với chính phủ Việt Nam để dọn sạch các vật liệu chưa nổ. Đây là một phần trong nỗ lực toàn diện nhằm vượt qua di sản chiến tranh, xây dựng niềm tin và sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai quốc gia khi cùng nhau đối mặt với thách thức. Kể từ năm 1989, tổng kinh phí hỗ trợ giải quyết hậu quả bom mìn mà Mỹ thực hiện tại Việt Nam là 65 triệu USD
"Mỹ mong muốn Việt Nam trở thành một quốc gia hùng mạnh, thịnh vượng và độc lập. Chúng tôi cũng mong muốn có những hợp tác kinh tế để cải thiện những khu đất hoang tại vị trí đang rà phá bom mìn này", Đại sứ nói.
Mối đe dọa từ lòng đất
Bom mìn chưa nổ là một mối đe dọa thực tế đối với sức khỏe của cộng đồng địa phương và gây ra tình trạng lo ngại khi sử dụng đất đai để sản xuất.
Gia đình ông Trịnh Dương Một, 58 tuổi, ở xóm Phước Kiều, xã Bình Minh, sống cách khu vực được chọn làm nơi hủy nổ bom mìn chừng 300 m. Ông rất lo vì mảnh đất ông và nhiều người bà con chòm xóm sinh sống đang giấu trong lòng nó những quả bom chết người.
Ông Một cho biết trước đây khi chuyển về sinh sống, ông đã nhiều lần chứng kiến người dân địa phương làm nghề rà phế liệu tìm được những vỏ bom, đạn tại khu vực gần nhà. Cách đây vài năm, một thanh niên khi tìm được một quả bom lớn tại khu vực đồi cát mang về cưa lấy thuốc nổ không được đã đem bom đi đốt và bị bom nổ gây tử vong, thi thể không lành lặn.
Ông Một chỉ tay về khu vườn nhà, nơi người ta vẫn nhặt được các phế liệu nổi. Ảnh: Nguyễn Đông
"Mới đây khi nghe có dự án rà phá bom mìn về tìm hiểu thông tin, khoanh vùng nguy hiểm, bà con chúng tôi mới tá hỏa khi mình sống trên bom. Nhiều hộ dân chuyển đi nới khác. Việc đi lại của bà con cũng khó khăn hơn trước, thường là chỉ dám đi lại những khu vực đã thành lối, thành đường và nhắc nhở con em mình tránh xa những vật dụng bằng sắt tình cờ tìm được", ông Một kể.
Tò mò đến xem những hiện vật bom, mìn đã được xử lý thuốc nổ và trưng bày tại khu vực khởi động dự án, anh Nguyễn Văn Duy (22 tuổi, trú xã Bình Mình), chỉ tay vào những vỏ bom đạn cho biết khi còn nhỏ anh và nhóm bạn đã nhiều lần nhặt được những vật liệu như thế này để đổi kem ăn. "Tôi cũng thường xuyên xuống các hầm quân sự còn sót lại để tìm vỏ đạn mà chẳng hề biết đến sự nguy hiểm. Giờ mới biết mình là người may mắn. Tôi sẽ nhắc nhở mọi người cẩn thận hơn khi đang sống cùng với bom", anh Duy nói.
Theo Đại sứ Shear, trong nhiều năm qua, chính phủ Mỹ đã và đang hỗ trợ giúp phục hồi chức năng cho những người sống sót sau các tai nạn liên quan đến bom mìn ở Quảng Nam thông qua Clear Path International – một tổ chức phi chính phủ. Gần đây, tổ chức Cứu trợ và Phát triển đã bắt đầu làm việc tại các trường học ở Quảng Nam nhằm dạy trẻ em cách nhận biết, phòng tránh và thông báo về bom mìn chưa nổ.