Tổng hợp truyện kể bác ba phi !

Con cua chúa

- Hôm nay rảnh, chẳng có gì làm, ngồi không một chỗ không chịu nổi. Mình đi tìm việc gì làm đi Hai Lúa.
- Chà ! Ý kiến của bác Ba hay đó. Đi liền đi !
Thế là hai bác cháu xách đồ nghề bắt cua đi thẳng ra đồng. Quần cả
buổi mà chẳng có con cua nào, bác Ba Phi chán nản ngồi phệt xuống bờ
ruộng. Chợt bác Ba kêu lên:
- Í ! Cái hàng gì lớn quá vậy Hai?
Bác lội xuống ruộng tới bên cái hang xem xét.
- Xem nè, chú nhìn kỹ đi, có phẩi chỗ này có đầy những vết chân cua không ?
- Kỳ cục thiệt ! Đây đúng là dấu chân cua không sai chạy chút nào,
chỉ có điều... sao nó lớn quá vậy ? Đâu có con cua nào lớn đến như vậy
chứ!
Bác Ba quỳ gối trước cái hang, rồi thọc nguyên cánh tay vào hang.
- Để coi nào... Chà ! Hình như là... Oái ! Á da...
Ba Ba la hoảng rồi rút nhanh tay ra khỏi cái hang, lôi theo trên bàn tay là một con cua đang kẹp dính cái ngón trỏ.
Hai Lúa thấy cua thì khoái chí:
- A ! Một con cua bự...

Đau quá, bác Ba Phi cố sức vung tay thật mạnh,
con cua văng ra đất, Hai Lúa liền nhào tới chụp ngay. Nhưng bác Ba thì
cứ la oai oái:
- A... a... a... đau quá ! Gỡ con cua ra giùm tao coi, Hai Lúa.
- Ủa ? Con cua rớt ra rồi mà bác Ba ! Chỉ còn cái càng là kẹp tay bác thôi.
- Nhưng... nhưng mà cái càng kẹp cũng vẫn đau quá ! A... a...
Cuối cùng thì cái càng cua cũng được gỡ khỏi tay bác Ba.
Hai Lúa xăng xái:
- Bác Ba tránh ra để tui ! Coi nè... bàn tay của tui đã bắt không
biết bao nhiêu là cua rồi, đừng hòng có con cua nào kẹp được. Nó mà
dám... Ui... ui... Ái, ái...
Bác Ba cười ngất:
- Làm gì mà la làng dữ vậy mậy?
Hai Lúa rút tay ra nghe cái rẹt. Lủng lẳng nơi tay hai Lúa là năm con cua. Bác Ba kêu lên:
- Trời đất ! Một lúc tới năm con cua!
Hai Lúa la chói lói, vung vẩy một hồi, cuồi cùng thì năm con cua
cũng rớt ra, nhưng... năm cái càng thì vẫn dính trên năm ngón tay Hai
Lúa. Lần này thì bác Ba phải lui cui gỡ năm cái càng cua ra khỏi năm
ngón tay Hai Lúa. Tuy vậy, Hai Lúa vẫn không chịu thôi, bèn lom khom
thọc cái móc sắt vào trong hang dò dẫm.
Bỗng “cốp” một tiếng lớn, Hai Lúa bị lôi tuột đến sát miệng hang.
Nổi sùng, Hai Lúa chịu một chân vào bờ đất ráng sức kéo, hằm hè:
- Mày muốn thử sức Hai Lúa hả ! Để tao kéo đầu mày ra thử coi mày dữ dằn tới cỡ nào!
Nhưng Hai Lúa gồng hết sức kéo mà vẫn không được, bác Ba Phi phải
nhào tới ôm Hai Lúa rồi ráng sức kéo... Hì hục mãi, thình lình “soạt”
một tiếng, cả hai mất thăng bằng ngã ngửa ra đất. Nơi miệng hang văng ra
một con cua lớn bằng cái nia, nằm chỏng gọng giơ chân giơ càng lên
trời.
Bác Ba Phi hết hồn:
- May mà nó bị lật ngửa, chứ nếu không nó tặng cho bác cháu mình một
người một càng coi như trời cứu. Phải tìm cách mang nó về mau. Không
khéo nó lật trở lại được thì khó mà bắt.
Bác Ba Phi dáo dác nhìn quanh, cuồi cùng tìm một sợi mây dài. Cả hai
phải vất vả lắm mới lừa thế trói được con cua mang về. Con cua lớn quá,
bác Ba phải bỏ nó vào một cái vại lớn, bên trên nắp có dằn mấy cục đá
to.

Nửa đêm, cái vại nhốt con cua chúa bỗng vang lên
những tiếng động lạ rồi cái vại nứt ra vỡ tung, con cua liền chui ra
ngoài, bò nhanh ra vườn. Con chó phèn đang nằm lim dim trước sân nhà
nghe tiếng động lạ liền phóng ra chặn đường nghểnh cổ nhìn con vật lạ.
Bị chặn đường, con cua chúa e dè dừng lại dò xét. Con phèn chầm chậm
bước tới đưa mũi ngửi để tìm hiểu đối thủ, bất chợt bị con cua kẹp trúng
ngay mũi đau điếng. Đau quá con phèn cố vùng thật mạnh, may mà thoát ra
được, vội cong đuôi chạy trối chết trở vô nhà, vừa chạy vừa la ăng ẳng.

Sau khi đuổi được con phèn, cua chúa nghênh ngang
tiếp tục cuộc đào tẩu. Khi nó bò ra tới giữa vườn thì gặp một chú ngỗng
đang đi kiếm mồi ở gần đó. Ngỗng thấy con cua thì mừng lắm, lạch bạch
chạy tới, tấn công liền. Nhưng cái mai của con cua không hề hấn gì, mà
trái lại, cái mỏ của chú ngỗng thì mẻ hết mấy miếng. Ngỗng đực còn đang
bàng hoàng ngơ ngác thì con cua đã vung cái càng to ra...

“Phập” một tiếng, cái cổ dài ngoằng của chú ngỗng
đã nằm gọn trong cái càng của cua chúa. Bị kẹp trúng cổ đau quá, chú
ngỗng vừa vỗ cánh đành đạch vừa la làng chói lói.

Lần này thì tiếng kêu của chú ngỗng đã làm cho
bác Ba Phi và Hai Lúa giật mình tỉnh giấc chạy ra xem. Cả hai trố mắt
nhìn cảnh tượng diễn ra trước mặt. Hai Lúa kêu lên :

- Trời ! Con cua chúa nó kẹp cổ con ngỗng lôi đi trên cỏ. Con ngỗng chắc tiêu với nó rồi.
Sẵn con dao phay trên tay, bác Ba xông tới chém liên tiếp vào con cua. Nhưng...
- Trời ! Cái mai của nó cứng quá, chẳng hề hấn gì. Còn con dao của mình thì mẻ hết mấy miếng, cong vòng như lưỡi hái.

Bác Ba chưa kịp phản ứng gì thì con cua đã vươn
cái càng kẹp lấy con dao. Bác Ba ra sức ghị con dao lại mãi mà không
được. Hai Lúa cũng nhào vô phụ kéo bác Ba ra. Bất ngờ con cua chúa nhả
con ngỗng rồi dùng cái càng còn lại đớp vào tay Hai Lúa. Hai Lúa thất
kinh phải buông tay, ngã ngửa ra phía sau. Trong khi đó bác Ba cũng
buông con dao chụp ngay khúc cây đập lia lịa vào con cua. Không ngờ con
cua như biết được ý của bác Ba, nó liền giơ càng chực sẵn, khúc cây vừa
đánh tới nó kẹp luôn khúc cây rồi giữ cứng không chịu buông, mặc cho bác
Ba cố sức lôi kéo đủ cách.

Trong lúc bác Ba Phi đang cố sức lôi kéo thì con
cua chúa bất ngờ dùng cái càng còn lại “phập” một cái, khúc cây đứt lìa
làm bác Ba té lăn cù ra đất.
- Oái ! Bớ người ta cứu tui!
Chú Tư Rô nhà gần đó nghe la vội chụp cây cuốc chạy sang. Thấy vậy, chú Tư liền vung cây cuốc lên cuốc vào mai con cua chúa.
“Cảng”, tiếng va chạm tóe lửa mà cái mai con cua vẫn trơ trơ, trong
khi cây cuốc của chú Tư thì gãy cán, lưỡi cong vều. Chú Tư hoảng hốt:
- Trời, trời ! Đúng là hết biết!
Con cua vẫn không chịu bỏ đi, nó nằm lù lù một đống giơ hai càng lên như khiêu khích.
Bác Ba Phi vỗ trán cái “độp” rồi nói:
- Có cách rồi... Chú Tư mày đứng ở phía trước chọc tức gây sự chú ý
của nó, còn chú Hai Lúa thì đứng ở phía sau chờ cơ hội dùng gậy bẩy cho
nó lật ngửa lên. Phần còn lại để tui lo.Dặn xong, bác Ba chạy vội trở
vào nhà. Hai Lúa và Tư Rô cứ theo lời bác Ba mà làm...

Một lát thì con cua đã bị lật chỏng gọng, giơ
càng lên trời. Vừa lúc đó, bác Ba Phi từ trong nhà chạy ra, trên tay bác
là nồi nước đang sôi ùng ục. Bác Ba chạy đến đổ ào nồi nước sôi lên con
cua chúa. Con cua lãnh nguyên nồi nước sôi, mình mẩy bốc khói lên nghi
ngút, nó ngo ngoe một lúc rồi nằm im hẳn. Mai và càng cua chín đỏ hồng,
bốc mùi thơm phưng phức.

Sáng hôm sau, một bữa tiệc “cua bảy món”, toàn thịt cua của con cua chúa được dọn ra đãi cả xóm. Đã đời thiệt!

Hỗn chiến với cá lóc

Một bữa nọ, ông cháu tao vào rừng thăm rẫy. Trên đường đi chẳng hiểu ơ hờ thế nào lại lọt tùm xuống mương.

- Mát quá hén nội. - Thằng Đậu cười lên thích thú.

- Ừ. - Tao gật đầu đồng tình - Uống một bụng nước... mát dễ sợ.

Bỗng nhiên... “phập”.

- Úy trời ! Nội ơi ! Cái gì thế này ?


Lại một tiếng “phập” tiếp theo.

Ra là một lũ cá lóc to lớn dị thường, chúng sống
dưới mương, bụng đang đói meo vì đã lâu chúng không có thức ăn. Khi ông
cháu tao rơi xuống, tưởng mồi ngon, chúng liền phóng lên đớp, táp lốp
bốp.

Thằng Đậu lạnh cả xương sống, sẵn cây giáo cầm
tay, nó vung lên tả xung hữu đột với lũ cá lóc, vừa bảo vệ cho ông nội
vừa che chở cho mình để cả hai cùng leo lên bờ. Trông thằng Đậu lúc này
chẳng khác gì Triệu Tử Long phá vòng vây Tương Dương cứu ấu chúa.

Thoát khỏi vòng vây cá lóc, hai ông cháu tao mệt
đừ, ngồi thở dốc, kiểm điểm lại thương tích trên người. Cũng may, tất cả
là máu cá, chỉ tội bộ đồ ông cháu tao đang mặc lên người, áo chỉ còn
lại cổ, và độc nhất chiếc lưng quần với sợi dây buộc ngang. Hai ông cháu
tao đành lấy lá rừng quấn quanh người để có thể trở về nhà.

Thụt nòng ô-buýt

Mùa hạn năm đó, tôi đi rừng ăn mật ong. Mang gùi,
xách mác, lội cả buổi vẫn chưa tìm thấy một tổ ong nào. Trong lúc thối
chí, tui định quay về, bỗng gặp một tổ ong bự thôi là bự. Nó đóng trên
một cây tràm bằng cổ vế, thân tràm cong xuống như một cần bẫy. Đứng xa
nhìn lại, thấy những con ong già chớp cánh tợ có ai cầm một tấm vải gấm
mà phất.


Tui nổi lửa đốt thuốc, rề vô thổi. Ổ ong đóng quá
cao, lúc thổi, tui phải trèo lên ngồi trên đầu kèo. Ong già bay đi hết,
tui dùng cây mác mà xeo mật. Thật cũng sơ ý, tôi vừa nạy sứt khúc mức
với tấm tàn ong thì cây kèo tràm bỗng bật lên, bắn tui văng đi cái vèo.
Ôi trời ! Tui nhắm mắt chịu trận. Bay đến mãn trớn, tui bị rớt xuống
ngay một đám rẫy của ai ? Rẫy trồng bí đao, trúng quá sá kể!

Sau lúc định thần, tui xác định phương hướng. Đây
là vùng rẫy Năm Căn. Và tui nghĩ cách để trở về nhà. Sẵn còn cầm cây
mác trên tay, tui cắt một trái bí đao, bổ đôi ra theo chiều dọc, khoét
bỏ ruột, làm xuồng. Tui quơ thêm một mớ củi khô, bỏ vô xuồng, đẩy ra
sông, theo nước xuôi thả về biển, hướng về phía vàm Ông Đốc. Xuồng đi
đến nửa đêm. Tiết tháng Chạp, trời lạnh quá, tui mới nhen lửa, chất củi
vô đốt để hơ cho ấm. Nào ngờ, tui lại vô ý để lửa cháy làm chín mất một
lỗ “chiếc xuồng vỏ bí” của tui. Nước xoi mội, chảy vô ào ào một hồi,
chiếc xuồng chìm ngấm. Tui cứ nương theo ngọn sóng mà lội vô bờ. Nào ngờ
lội một hồi, tui bị sóng đánh tấp vào một bè hạm đội nổi của bọn Mỹ mới
là gay. Bốn bên trống hoang. Tụi nó cờ bạc gì ở trỏng, nói chuyện xí xô
xí xào. Túng quá, tui phải chui vô họng một cây ô-buýt lớn nhất trên
hạm mà nằm cù co chỗ ở cò súng. Nằm một hồi, nghe ấm quá, tui ngủ một
giấc.

Tới chừng nghe có người rục rịch bên ngoài, tui
giật mình thức dậy thì, trời ơi, bọn lính đã nạp đạn vô súng nghe một
cái rốp. Chưa kịp chui ra, tui liền bị chúng nhấc cò cái bụp. Toàn thân
tui bị bắn ra, cọ vào nòng súng kêu nghe cái “có...ét”. Mình mẩy tui
nóng phừng. Gió rít hai bên lỗ tai tui vèo vèo. Đến mãn tầm, tui bị rớt
xuống đất nghe một cái bịch. Thật bọn Mỹ ở hạm đội nổi tại sông Ông Đốc
chơi ác quá, chúng lấy tui làm nùi giẻ lau nòng súng cho chúng.
Sáng ra, tui thấy mình được chúng bắn rớt nhằm vào vùng đất Khánh Bình Tây, ngay sau hè nhà mình.

Kế sách giữ đất

Ngồi buồn, bác Ba Phi nhớ chuyện xưa, ngày ấy... Ở
vùng U Minh “khỉ ho cò gáy” này, việc tìm ra một cái quán quả là không
dễ dàng gì, nên sự xuất hiện cái quán nhậu của thím Hai Ú ở đầu vàm kinh
Chín Bộ đã là điểm thu hút có một không hai đối với tất cả những ai
muốn kiếm chai rượu uống “cho nó giãn gân giãn cốt sau một ngày lao động
cật lực ở xứ Lung Tràm”.

Vì thế, quán đông vô kể, đông đến nỗi không đủ
chỗ ngồi, khách đến nhậu cứ tự tìm chỗ trống rồi trải đệm ra mà gầy
sòng. Nhất là chiều nay, quán đông một cách đặc biệt. Khách chật ních từ
trong ra ngoài. Bởi, họ đến không phải đơn giản để ăn nhậu mà họ còn
muốn xác định xem một cái tin động trời được loan truyền từ mấy bữa nay
là có đúng sự thực hay không mà thôi.


“Tin động trời” ấy xuất phát từ thím Hai ú. Thím
thề quả quyết với mọi người rằng : chính tai thím nghe thằng Từng Khạo
Phương sau khi nhậu say gây lộn với Tư Ruộng nên buột miệng nói ra việc
hội đồng Cầm cấu kết với tụi cò Pháp chờ mùa khô tới sẽ kéo vô cắm cột
mốc đất rừng, hòng cướp đi nguồn lợi mà bà con lâu nay đang khai thác
trong rừng tràm U Minh như: mật ong, cá, chim chóc cùng muông thú.

Đối với bà con miệt rừng, mất rừng là mất đi nồi
cơm. Vậy cho nên mọi người già trẻ, thanh niên tụ họp về đây bàn tính
bằng mọi giá phải giữ cho được từng tấc đất mà bao đời họ đã đổ mồ hôi,
sôi nước mắt mới có thể tạo dựng lên.

Tính toan nát nước, cuối cùng họ chọn giải pháp cử Hai Lúa cùng nhiều lão làng đi gặp hội đồng Cầm chất vấn.

Hội đồng Cầm không phải tầm thường, hắn ta thuộc
loại cáo già, không nghe bà con nông dân gạn hỏi, đứng trước sân lẫm
lúa, chống ba-toong hắn ta dõng dạc :

- Tôi không cướp đất của bà con, ruộng ai thì cứ
làm, còn đất rừng thì do bảo hộ Pháp. Nhà nước Pháp chỉ cắm cột mốc đất
rừng rồi giao cho tôi quản lý, sau này ai có đi rừng thì phải đóng thuế,
vậy thôi. Bà con không đồng ý thì cứ đi kiện, tôi sẵn sàng theo hầu.

- Ông hội đồng nói sao ? Ông thiệt không lấy đất của bà con khai phá hả ?


Ông hội đồng vừa dứt lời, thì bất ngờ từ phía sau
có một trung nông lối ngoài bốn mươi, đầu vấn khăn rằn vẹt đám đông
bước ra hỏi.

- Đúng đó. - Quơ quơ cây ba-toong, hội đồng Cầm
khinh khỉnh. - Tới hạn, địa bộ Nhà nước sẽ đi cắm cột mốc đất rừng, chỗ
nào bà con khẩn hoang làm ruộng thì chừa ra, để lại cho bà con mần lúa
kiếm ăn. Nếu bà con không tin thì để tôi lập quy kỳ hẳn hoi.

Cầm tờ giấy cam kết trong tay, mọi người ra về mà lòng buồn rười rượi. Hai Lúa cho mời người đàn ông trung niên ban nãy:

- Nè, chú em ! Nói cho mấy qua biết chú em tên họ
là chi ? Quê quán xứ nào ? Có vợ con gì chưa ? Tại sao lại có mặt nơi
này ? Thú thiệt, lúc nãy nghe giọng ăn nói cứng cổ của chú em với tay
hội đồng là qua khoái lắm.

- Dạ, chẳng dám giấu chi, tôi thứ ba, tên Phi, bị
lính của Pháp tróc nã từ bên Xiêm La, nhắm bề trốn không thoát nên cùng
đường phải chạy về tận đây để tìm bề nương thân.Gia cảnh nghèo khó,
túng thiếu rày đây mai đó, nên tui chưa nghĩ tới chuyện lấy vợ, chỉ làm
khổ con gái người ta, chớ lợi ích gì.

- Thôi, chú em mày đừng buồn. - Vỗ vai Ba Phi,
Hai Lúa an ủi - Đã đến thì cứ ở, chỉ cần chịu khó làm ăn, để rồi qua đây
nói với tía vợ gả cô Út cho chú em, hai đứa tụi mình sẽ là anh em cột
chèo. Mà nè ! Qua nói cho chú em đây biết, bà con mình sống ở xứ này
ngoài ruộng ra thì nhờ vào nguồn huê lợi của rừng tràm, nếu để mất thì
có mà chết.

Nghe Hai Lúa than thở, Ba Phi ngồi trầm ngâm một
lúc rồi kề tai Hai Lúa nói nhỏ mấy câu. Nghe xong, Hai Lúa cười thích
chí, sau đó đứng bật dậy tuyên bố nhận Ba Phi là dân U Minh, lại còn gả
luôn cô em vợ.

Mùa khô tới, hội đồng Cầm đi cắm cột mốc để chiếm
đất, nhưng đã thất bại vì đến đâu cũng thấy gốc rạ, nghĩa là nơi đó bà
con Lung Tràm đã khai phá.
Và “kế sách” giữ đất của Ba Phi coi như quà cưới có giá trị nhất trần
đời, vì nó đã giữ được rừng tràm, khiến cho thằng địa chủ không lấy được
một cục đất để chọi chim, huống hồ gì chiếm được cả rừng tràm.

Ong đánh giặc

Nhớ năm đó, có thằng trung úy mới về đóng đồn ngoài
đầu kinh Chín Bộ, nó thường hay dẫn lính vô càn xóm mình lắm, bởi nó mê
con út nhà tao, nên hay đi càn vô đặng thăm con Út. Hở ra là xáp vô,
nựng má, nựng cằm, thấy mà nổi dịch, làm con Út sợ thất kinh hồn vía.
Giận trong bụng, tao mới tìm cách trị cho thằng trưởng đồn dại gái một
trận cho bỏ cái tật dê không có văn hóa.

Một bận, thằng Đậu lùa trâu về, cái mặt sưng húp
vì tội ong đánh. Theo lời của thằng Đậu thì quả có tổ ong cỡ sấp hai cái
thúng táo.

- Được, kỳ này cho mấy thầy trò đám lính ngoài đồn biết mùi ong vò vẽ đánh một trận để nhớ đời.

Sáng bữa sau, có lính đi càn. Ngay đêm đó, tao
liền lấy khúc mốp tiện cho vừa bằng cái miệng tổ ong, chờ ban đêm ong
chun vô ổ ngủ mới đem ra nhét bít miệng lại, trên cái nút cây tao làm
thế cột sợi dây nhỏ căng ngang đường đi như mấy chú du kích gài lựu đạn
rồi ngụy trang thật kỹ.

Bữa sau, tụi lính mò vô tới. Thằng đồn trưởng ghé nhà tao để ghẹo con Út.

- Nè ông Ba ! Cô Út đâu ?


- Nó xuống biền róc cà bắp rồi !

Thằng đồn trưởng lội xuống biền. Tụi nó đi, tao
chưa hút tàn điếu thuốc thì nghe cha con nó la vang trời, tao còn nghe
thấy tụi nó phóng xuống kinh đùng đùng, lặn tránh bị ong đánh.

Bị ong đánh một trận tơi bời khói lửa, bỏ luôn
trận càn, thằng đồn trưởng biết bị tao cho một vố giận lắm, nhưng không
có chứng cớ, nên hận ghê gớm. Sau trận đó không lâu, thì bọn giặc mở
nhiều trận càn hơn, lần này thì có thêm xe lội nước và máy bay đầy trời
khiến đám du kích xã kham không xuể. Nghe vụ tên đồn trưởng bị ong đánh
tơi tả, bỏ càn, thằng Tám FM tìm đến tao nhờ giúp một tay.

- Tưởng chuyện gì chớ ba cái vụ đó là đồ bỏ của Ba Phi, nhưng phải cho tao thời gian khoảng ba tháng để tao gầy ong thêm.

Đúng y như vậy, liên tiếp mấy trận càn, nhờ có
mấy chục tổ ong vò vẽ giúp sức rượt đám lính cùng tụi cố vấn chạy vắt
giò lên cổ, nên tụi nó hết dám đi càn vùng U Minh. Từ đó, bà con mình
mới yên ổn làm ăn.

Chém trực thăng

Bữa đó, tui đang phát vườn thì có một chiếc máy bay đầm già từ hướng Cà
Mau rề rề bay xuống. Chúng đảo vòng vòng khu vực Lung Tràm, Kinh Ngang.
Chuyện đó thường thôi. Tụi Mỹ, Diệm không đi coi chỗ đóng bót thì cũng
vẽ họa đồ để lấn đất. Nghĩ vậy, tui cứ yên trí lom khom phát tới.

Không ngờ đảo một lát, chiếc máy bay lại siết vòng ngặt ngay
đất tui. Tui nóng mặt, xách phảng ra đứng bờ hậu, chống nạnh nhìn. Bất
thần, chiếc đầm già bị lệch tay trái, húc vô ngọn cây dừa lão ở bờ ranh
đất tui một cái ầm, làm cây dừa gãy lòi củ hũ. Tui nổi xung, xách phảng
chạy đón đầu, định dứt cho nó một nhát. Nhưng thằng Mỹ tài công thấy tui
hằm hằm, liền bẻ lái trịch ngang, ló mặt ra, đưa tay vẫy, cười làm lành
:

- Chào mông-xừ Ba Phi ạ ! Xin lỗi, lỡ đụng chút thôi !

Tui nạt lại :

- Chém chết mẹ mày chớ lỡ !

Nhưng nó đã chạy tuốt về Cà Mau.

Bị tui chửi, nó giận, sáng bữa sau đem trực thăng vô đổ quân đánh
trả thù. Từ sáng cho tới trưa, nào là “cồng cộc”, phản lực bỏ bom mù
trời, nào là “cán gáo” xoáy vo vo khắp bờ liếp. Có cái hầm của mẹ con cô
Hai Xoài ở cặp ranh đất tui bị “cán gáo” phát hiện, chúng đớp vào lia
lịa. Tám mẹ con cô ta kêu la ùm trời. Tui đang ôm cây phảng chém vè gần
đó, nghe con nít la khóc quá chịu không nổi, liền vọt lên tiếp cứu. Hai
chiếc “cán gáo” cứ đớp vào một chỗ như cặp chuồn chuồn đá nước. Chúng
chọi bộc phá nổ ình ình, đất tung lên có ngọn. Tiếng con nít, tiếng đàn
bà khóc la thảm thiết ! Ruột gan tui như bị ai vò xé chín khúc. Không
còn biết sợ gì nữa, tui vung phảng nhào vô chém ngay đầu một chiếc “cán
gáo”. Thằng Mỹ thấy tui liều mạng, nó hoảng hồn, bẻ tay lái ngang, bê
cái đuôi trở lại. Thuận đà, tui vớt trái một phảng nữa. Chiếc “cán gáo”
rụng lìa khúc đuôi. Thằng Mỹ cắn răn nhăn mặt, kềm cứng tay lái cho
chiếc “cán gáo” cắm đầu xuống Lung Tràm. Ba bữa sau, xác thằng Mỹ nổi
lên, cái mặt nó còn nhăn nhó và hai hàm răng của nó như cắn chặt lại.

Phá luật giao thông

Hồi đất rừng mới khai phá, xứ này trồng dưa hấu
trúng lắm. Trái lớn từ ba gang tay vòng trở lên. Đố ai ra rẫy dưa mà ôm
được ba trái, nhảy quá khỏi mương ống thì tui ở đợ cho tới già ! Mỗi năm
vào mùa trồng dưa, thích thú làm sao. Gió chướng thổi hây hây. Dưa mới
xây bàn than, lá xòa cánh quạt, dưa bỏ vòi lại phóng đọt trắng phau, cứ
sáng ngày ra ruộng, thấy trái lớn lên như thổi.


Từ Rạch Lùm, đến Trùm Thuật, Bãi Ghe vòng qua
Kinh Ngang, Đường Ranh, Lung Tràm, một vùng dưa bạt ngàn ! Sáng sáng,
con trai con gái, đứa đội nón nỉ, đứa mặc áo bà ba trắng, gánh thùng
tưới nước đi hàng dọc trên những bờ mương ống. Thùng thiếc chói nắng lớp
ngớp, gió chướng thổi rào rào nghe mát rượi trong lòng.

Rồi đến gần Tết, vào độ mùa dưa chín, lái buôn
miệt trên đổ ghe xuống lớp lớp để dọ giá, trả kèo, người trong rẫy cuồn
cuộn ra các chợ sắm áo là, quần lụa. Dưa đi Cà Mau, dưa đi Bạc Liêu đều
phải chở bằng xuồng, ghe, chớ không bằng xe được. Vì đường xe bấy giờ
rất dằn xóc, dưa chở sẽ bể hết. Cò Tây đã cấm chuyện này từ lâu. Đúng là
lộ xe thuở đó cũng gồ ghề thật.

Mặc dù cò Tây cấm ngặt không cho chở dưa bằng xe,
nhưng bữa đó chiếc xe đò Hiệp Thành phá lệ. Xe chạy từ Cà Mau lên tới
cầu Sập, bỗng có một thằng cò Tây thổi tu huýt khoát tay, chận xe lại :

- Tại sao chở dưa hấu trên mui xe ?


Tên cò Tây hỏi. Người tài xế xe Hiệp Thành đáp :

- Dạ đâu có, ông cò ?


Thấy tên cò Tây hầm hừ, người tài xế ngó ngoái lại sau, bỗng anh ta giật mình kinh hãi, trả lời :

- Thưa ông cò, đó là đầu hành khách, đó ông xem
kỹ lại đi ! Vì đường gồ ghề quá, xe chạy xóc quá làm đầu hành khách thốn
lủng mui xe, trổ lên phía trên và mắc kẹt ở đó...

Tre U Minh

Hồi nẳm, tao có nuôi một cặp chim mái. Bữa nọ, thấy nó tha về ba hạt lúa
giống rất lạ, hạt nào hạt nấy bự bằng ngón chân cái. Thấy lạ, tao đem
cất, nhờ chăm sóc kỹ lưỡng nên ba hạt lúa mọc lên ba bụi lúa lạ lắm. Lá
ngắn, có bề rộng, nó vọt lên cao ngất trời. Tao ngó kỹ thì ra đó là tre
mạnh tông, có điều nó khác với tre xứ mình, nó chỉ mọc vào ban đêm, giấc
chiều thấy măng đội đất thì sáng sớm hôm sau, nó vọt cao hơn mấy cây
dừa lão xứ này.

Dạo đó, ở xóm này có thằng chủ ấp Vện, ai cũng ghét hắn, tao
cũng hổng ưa. Thằng này có tật mê đánh số đề một cây luôn. Biết yếu điểm
của nó, tao chờ cơ hội điểm huyệt một lần cho nó nhớ đời.

- Chú Út à ! Tui biết có một chỗ tới ngủ thế nào cũng nằm mơ thấy số
đánh đề linh lắm, nhưng ngại một chút xíu nên chưa dám nói.

Mắt thằng chủ ấp Vện sáng rỡ:

- Đâu, chỗ nào, ông thử nói tui nghe coi?

- Là trong bụi tre mạnh tông sau nhà, ông ôm chiếu ra đó ngủ thì sẽ ngon cơm thôi.

Đêm đó, thằng chủ ấp Vện ôm chiếu chun vô bụi tre, bị măng mọc đâm
đổ ruột, măng đâm nó tới xương sống thì xuyên qua hổng thấu nên đẩy nó
bay cao lên khỏi đọt tràm hơn tầm đất.

Sáng ra, mọi người trong xóm kéo nhau vô coi đông như xem hát bội.
Ai nấy cũng hả hê cho tài trí của bác Ba Phi này. Tay không đánh giặc.

Trứng rồng ăn xảm xịt mà hôi mùi tro

- Số là hồi nẳm, trời hạn, hạn gì đến lung bàu, đìa
ao... cả xứ này khô hết trọi. Tới tháng tư, tháng năm rồi mà mây cứ vần
vũ hoài không chịu mưa.

Nhà tui có dự bị sẵn hàng trăm mái nước mưa để
xài. Súc vật trong nhà tui đều cho uống bằng nước mưa hết thảy. Thường
ngày, tui múc ba thau nước để dưới bóng mát chỗ bụi tre xiêm trước cửa
cho gà vịt uống.


Bữa đó, tui thấy có mấy con rồng bay qua ngó dáo
dác để tìm nước làm mưa. Có một con bay sau chót, vóc dáng coi bề sề,
liếc thấy mấy thau nước, coi mòi thèm lắm, nó le lưỡi liếm mép. Tui định
bụng bắt một con rồng mần thịt ăn chơi. Tui lấy ba sợi dây niệt trâu
nối lại, một đầu cột vô bụi tre xiêm, một đầu khoanh cái vòng để trên
miệng thau nước. Tui thay ba thau nước mưa thật trong.

Bầy rồng đảo lại vòng sau, cái con rồng bề sề
thèm nước nó liền hạ xuống, thọc mỏ vô thau nước, uống liền. Tui để cái
vòng dây tròng đúng vô cổ nó, rồi cầm mác chạy ra nạt : “Rồng !”. Con
rồng hoảng hồn bay lên. Nhưng sao bay được, nó càng giãy thì sợi dây
niệt trâu càng siết cổ nó lại. Nó lăn lộn, đập đuôi ầm ầm, lôi bụi tre
nghiêng ngả.

Con rồng cái đang có chửa. Lúc đó, tui thấy sợi
dây giãn ra kêu rắc rắc. Sợ đứt, tui liền nhào lại, nắm đuôi con rồng
thọc mác vào bụng nó. Tui quyết lòng hạ nó, để lấy thịt nhậu một lần cho
biết mà. Bị đau quá cỡ, nên con rồng nhào một cái thật mạnh, lọt ra bốn
cái trứng, và làm đứt luôn sơi dây. Nó lôi tui đi tuốt lên mây. Chóng
mặt quá, tui buông tay rớt xuống đất, hai chân lún sâu tới háng.

Đến chừng nhổ hai chân lên được, tui lết lại chỗ
bụi tre, lượm bốn trứng rồng đem vô. Trứng nào trứng nấy lớn bằng trái
dừa khô vậy. Chiều bữa đó, tui luộc bốn trứng rồng chín, rồi mới chạy
kêu lối xóm mời bà con để mỗi người ăn một miếng cho biết. Trứng rồng ăn
có ra gì đâu, nó xảm xịt và hôi mùi tro thấy mồ. Không tin hỏi bả thì
biết!

Con khỉ biết... mần ruộng

Hồi mới về Lung Tràm khai hoang mần ruộng, vợ chồng
tui bắt được con khỉ con. Đem về nhà nuôi được một thời gian, thì thấy
nó lớn nhanh lạ thường lại khôn ngoan. Hễ mình làm cái gì mà nó thấy
được là kể như không sớm thì muộn nó cũng sẽ làm theo. Chỉ có điều khỉ ở
dơ, làm biếng tắm quá mà tui đâm ra không ưa. Bữa nọ, sẵn có khách đến
chơi đông, tui bày tiệc mần thịt khỉ để chiêu đãi anh em một bữa.


Bạn bè cũng xáp vô, mỗi người một việc làm cho
mau : đứa thì xắt sả, nạo dừa, đứa chẻ củi, bắc nước sôi... Tới lúc tui
đem con khỉ ra chuẩn bị đập đầu, nhúng nước sôi cạo lông thì “sự đời”
lại đổi khác: Con khỉ khôn gần như người, chỉ khác là nó không biết nói.
Biết mình sắp chết, nó mới gạt nước mắt qua bên, vừa quỳ xuống, chắp
hai tay lạy tui ba lạy “tạ từ” và xin được tha mạng sống. Lúc đó, mọi
người xung quanh có mặt đầy đủ, ai thấy cũng cảm động. Riêng già Ba Quế
thì giật búa trong tay tui lại, nói:

- Thấy tội quá. Thương cho nó quá. Thôi, đừng giết anh Ba à ! Thiếu gì thứ khác để mình ăn !

Ai cũng can ngăn, mỗi người nói một câu gần giống
như nhau, xiêu lòng tui đành hạ tay búa xuống, mở dây trói, thả con khỉ
ra. Con khỉ mừng quýnh, chùi nước mắt. Từ đó tới sau, tui cứ mần cái gì
là con khỉ để ý cái nấy, làm theo được cả. Giống khỉ học nghề mau
thiệt. Rồi tui đi đâu nó cũng lót tót theo sau, và làm như người : Phát
đất, cấy, cày, nhổ mạ, vác lúa... Nhờ có nó mà từ đó tui đỡ buồn và cũng
đỡ cực. Chẳng hạn như phát đất mần ruộng, hai người phát một công là
giỏi rồi, vì đất toàn cỏ sắc lẫn cỏ lùn, bò lút đầu. Còn tui với khỉ thì
phát được hai công, mà lại rồi sớm hơn người ta. Khỉ còn hay hơn tui ở
chỗ nó mài phảng bén thấy sợ, không ai mài bằng, thành ra con khỉ phát
“lát chém”... không, ngoèo cỏ một lần ngập cù nèo. Tui thì quan phát
“lát tạ”, nên khó theo kịp nó quá. Với lại lúc mệt, tui hay hút thuốc.
Bà con ai cũng nghỉ hút thuốc, còn khỉ nhà tui thì đời nào, Cò một bữa
trời mưa lạnh, già Ba Quế thấy vậy, vấn thử điếu thuốc gò, rồi bặp bặp
đốt đưa cho nó hút. Con khỉ lắc lắc đầu, xòe bàn tay ra trước mặt ngăn
lại. Già Ba Quế “tức” trong bụng lắm, nhưng không sao bỏ thuốc, phát
theo nó được. Còn khi khỉ cầm tay cày đất thì hết chỗ nói. Đường cày của
nó thẳng băng, đường nào ra đường nấy, thành thử mấy con trâu của tui
rất mê. Nhưng có điều này, nhổ mạ thì khỉ bằng tui với già Ba Quế. Bởi
lẽ, bàn chân của nó nhỏ thó, đứng dưới đất bùn không vững lắm, nên mỗi
lần giơ mạ lên đập thì dễ té ngửa, sình bùn dính đầy đầu cổ, mặt mày. Mạ
của khỉ nhổ cũng không được sạch, gốc rễ gần như còn dính nguyên bùn
đất. Bởi vậy mà mỗi lần vào mùa, vợ chồng tui rất khó kêu công cấy, ít
ai vui vẻ chịu cấy cho tui, dù là giá có mướn cao đến cỡ nào. Mà nếu có
chịu cấy đi nữa, bà con cũng phải hỏi gạn là mạ bác nhổ hay khỉ nhổ vậy ?


Mà nghĩ cho cùng, khỉ hồi đó đâu có đưa tay gãi
đầu hay mằn mò, ngoèo móc đít thường như khỉ bây giờ. Cũng tại tui thôi.
Lần ấy, tui lấy được ổ ong mật đem về đựng gần đầy một mái mật mà quên
đậy nắp. Buổi trưa, con khỉ đi cấy về, mừng quá, nó nhảy tót chuyền lại
trên mấy cây xiên nhà rồi trật tay té xuống nằm gọn lỏn trong mái mật
ong, làm cho mật dính đầy cả đít khu, đầu cổ. Từ đó, kiến bu vô mình cắn
nó hoài không ngớt, làm cho con khỉ phẩi mằn mò từ đầu tóc, đến đít,
lâu ngày rồi thành “tật” cho tới bây giờ!

Lúa nở ngầm

Năm đó, ruộng vừa cấy xong là trời chụp mưa xuống lu
bù suốt nửa tháng liền, mấy cánh đồng như Lung Tràm, Kinh Ngang nước lên
mênh mông lai láng. Ba ngày gió nổi, sóng bổ có vòi. Đồng lúa mới cấy,
ngập lút mất tăm. Trên mặt ruộng chỉ còn số ít loại cây điên điển trổ
bông vàng lơ thơ. Đêm đêm, bầy cúm núm phải đậu trên ngọn sậy mà gừ.
Tiếng “cum cum”... “cóc cóc” trải vẳng trên mặt nước đồng nghe mà nẫu
ruột ! Thôi thì ai cũng tính mùa ruộng năm nay đi theo bà thủy hết rồi,
nên kẻ thì mua trúc về đan lờ, người thì đốn tre vô, cắt trúm định làm
nghề bắt lươn kiếm ăn. Tui thì ngồi khoanh tay rế, than vãn thở dài với
vợ con mà chịu trận.

Qua đợt mưa, nắng bắt đầu tốt lại. Tui lủi thủi
chống xuồng đi thăm ruộng. Thì thăm cho có chừng vậy, chớ còn gì nữa mà
mong. Đồng nước như biển, sóng ba đào, lúa thóc nào mà còn cho được ?


Lạ thay, lúc tui chống xuồng ra tới giữa đất, thì
bỗng thấy nhiều đốm trăng trắng đang loi nhoi đằng xa. Chống riết lại,
tui coi kỹ. A ! Những con chàng bè ! Tại sao chúng lại mắc kẹt đầu dưới
nước, hai cẳng chổng lên và chòi đạp chới với vậy ? Lấy làm lạ, tui nhảy
ùm xuống, mà coi. Úy trời đất thánh thần ơi ! Ruộng lúa còn sống nhăn !
Lúa đang nở ngầm dưới đáy nước. Lúa chuyển mình nở nghe rào rào. Những
con chàng bè này mò cá ăn thọc đầu mò vô gốc lúa bị lúa nở mắc kẹt,
không rút lên nổi. Khoái quá, tui chống xuồng đi “nhổ” chàng bè. Tui
“nhổ” một lát, trút bỏ đầy nhóc xuồng be tám. Chống xuồng về nhà, tui
cho bà nhà tui hay, bảo ngày mai cắt tranh ra mà bó ba cái lúa đang nở
ngầm lại, kẻo để đến mùa nó lép hết.

Heo đi cày

Nhà tui không nuôi bò, chỉ có một bầy heo với một bầy
trâu. Đứng trong nhà dòm ra, thì chuồng trâu ở phía tay trái, chuồng
heo ở phía tay mặt. Xứ này, vào mùa mưa là muỗi kêu như sáo thổi, trâu
hay heo gì cũng phải căng mùng cho nó ngủ cả.


Mùa cày năm đó, mưa chụp xuống hơi sớm, nên tui
phải cày riết ba đám ruộng kẻo ngập nước mất. Cứ vậy, tôi cày xong buổi
thì thả bung ba con trâu ra cho bà nhà làm gì thì làm. Đầu canh năm, bả
kêu tui thức dậy mở chuồng, lùa trâu ra ruộng tiếp tục cày nữa. Tui chỉ
để ý có một điều là lúc nằm ngủ phải quay đầu vô vách, để khi giật mình
thức dậy đứng lên, đi ngay mở chuồng trâu phía tay trái rồi lùa đi.

Trâu nhà tui có con đực pháo và con cái chim là
cặp hay nhứt. Giống trâu “phồn” mạnh vô cùng, vai ngang, bụng thắt, mông
to, đi bền hết kể. Một đêm, mới đầu canh năm là tui lùa trâu ra ruộng,
gác ách, cày. Trời còn tối, nhìn hai con trâu bữa nay kéo cày, tui lấy
làm lạ. Hồi lùa ra thì chúng chạy lúp xúp, đến chừng cày, chúng lại kéo
đi vù vù, hăng hái vô cùng.

Tui đánh trâu cày đến sáng. Khoảnh đất một mẫu
tây đã được khoanh hơn bảy vòng nong. Nhưng mặt trời càng lên, cặp trâu
càng đi chậm. Tui cứ cầm cày, mắt ngó xuống đường miệng la : “Vó vô pháo
! Thá ra chim”, tay thì quất roi tới tới. Lạ đời ! Chẳng những hai con
trâu không chịu nghe ví thá gì, mà miệng cứ thở hồng hộc, bước đi lệt
bệt đến nỗi muỗi mòng cắn vàng đít mà chúng cứ ngoáy ngoáy cái đuôi một
khúc cụt ngủn, chớ không chịu thò ra quơ đập như mọi ngày.

Cày thêm một lúc nữa, hai con lại nằm ì ra. Tui
nổi giận đánh con bên này một roi thật mạnh, nó la “éc” một tiếng. Đánh
con bên kia một roi, nó cũng la “éc éc” như vậy.


Đến chừng nhìn kỹ lại, tui mới bật ngửa ra, hồi hôm, vì vợ tui sửa cái chõng ngủ ngược đầu, trước khi đi ngủ, nên quên để ý.

Đến chừng nghe bả kêu, tui mắt nhắm mắt mở bật
dậy, tôi cứ đi ngay ra mà mở chuồng phía tay trái như mọi bữa. Ai ngờ,
lại mở lộn nhằm chuồng heo.

Khỉ cười chết nhăn răng

Thường ngày bác Ba đi phát, thì xách theo mo cơm với
đồ ăn và cái ấm đựng nước uống. Bác ăn thứ gì, thì cho con khỉ ăn thứ
đó. Vậy mà bữa nọ, bỗng bác quên phứt chuyện đem cơm ăn làm buổi đúng,
thành thử bác gái phải đem cơm ra ruộng.


Cơm nước xong, thấy trời nắng gắt, hai bác mới
kéo nhau vô lùm cây ngả lưng tránh nắng. Thấy bác trai mần cực khổ, bác
gái thương tình âu yếm. Bác trai nằm trong lòng cho bác gái nhổ tóc bạc
chơi. Ngó ngoài đồng hoang vắng, gió mát, trời trong, bác trai động lòng
phàm tục. Tới chừng ngó lại thì thấy con khỉ dòm lom lom, bác gái mắc
cỡ, rủa yêu :

- Đồ quỉ ! Làm ăn gì bất nhơn quá, hổng sợ con cháu nó cười.

- Cười cái con khỉ ! - Bác Ba quay qua, bỗng thấy con khỉ ngồi nhăn răng cười thiệt.


Chiều về, cơm nước xong, bác Ba bắc ghế ra sân hóng mát, thì con khỉ bỗng biết kêu: Chí ! Chí !

Bác Ba sực nhớ chuyện hồi trưa, sợ lộ nên đưa đầu cho con khỉ bắt chí. Từ đó, nó truyền nghề cho con cháu sau này.

Ở với người riết rồi con khỉ học được chuyện nói
tiếng người. Một hôm, nó hỏi bác Ba: Tại sao con sáo bác nuôi mà không
nhốt trong lồng, còn nó thì luôn luôn bị xiềng xích?

Nghe nó hỏi, bác Ba bí rị. Mà thiệt tình là như
vậy. Con khỉ thì đi làm đúng buổi với bác, còn sáo thì ở nhà nhông nhổng
suốt ngày, lại còn được bác hái ớt hiểm cho ăn, bắt cả cào cào bỏ vào
keo, đem về đút từng con cho nó. Bác ba suy nghĩ một lát rồi trả lời :

- Tại vì nó biết bắt chước, mày không thấy sao ? Mỗi lần đi làm về, nó đều nói theo sắp nhỏ : “Hoan hô bác Ba” !

Nó chỉ bắt chước chuyện người ta nói, còn mày thì
bắt chước chuyện người ta làm. Tao phát cỏ thì mày phát; tao cấy thì
mày cấy. Ở đời, bắt chước người ta nói thì được. Ví như tao đi làm về
đang mệt mà nghe nó nói “hoan hô bác Ba” thì sướng còn hơn đi lên cung
trăng. Còn mày mà lỡ sút xiềng ra, mày bắt chước tao... thì có nước tao
vọt xuống sông, đội lục bình!

Nhớ tới chuyện cũ, con khỉ ôm bụng cười lăn cho
đến đứt ruột mà chết. Nó chết nhăn răng, thế mà bác Ba cứ tưởng rằng nó
đang cười. Tới chừng quạu quá, bác lấy chân đá cho nó một cái, mới hay
là nó đã chết tự hồi nào.

Còn con sáo, không biết đứa nào cắc cớ dạy cho nó
nói tầm bậy. Lần ấy, bác Ba đi làm về mệt, bác không nghe nó nói “hoan
hô bác Ba” như mọi bữa nữa, mà thay bằng một câu khác.

Nó vừa nói lên mấy tiếng “Bác Ba lấy...”, thì
bỗng đâu con mèo từ xa nhảy đến, chụp lấy cái rẹt, cắn cổ con sáo, tha
tuốt lên nóc nhà.

Bác Ba lấy chiếc khăn rằn, lau mồ hôi trán, thở phào nhẹ nhõm.

Nai trầm thủy

Ông Tư ngồi uống trà thư thả ở bộ ghế giữa, bên đàn
cháu, rồi bắt đầu kể : “Năm nọ, bác Ba Phi đi rừng, gặp cái bàu lớn.
Giữa trưa đang lúc nóng nực, nên bác Ba hăm hở lội ngay xuống tắm.



Bác cởi áo ra, ngáng lên nhánh chà kề bên mé bàu.
Tính bác xưa nay cẩn thận là vậy. Vừa khoát nước kỳ cọ bộ ngực, bác Ba
vừa khoan khoái nghĩ thầm : “Chà, không ai sướng bằng ta lúc này. Giữa
rừng, ngồi tắm mát một mình mà còn có chỗ máng áo khô sạch nữa. Đã
thiệt...”. Bác Ba lại thò tay xuống, lần mở mối lưng, cởi ra thêm chiếc
quần đùi. Bác vừa vói tay sang nắm lấy nhánh chà, định máng tiếp cái
quần, thì bất ngờ... cái nhánh chà “giật mình” vụt đứng dậy phóng chạy.

- Ơ... ơ. Nai trầm thủy. Trời ! Nai trầm thủy !

Sợ mất cái áo, bác Ba quýnh quáng tức tốc đuổi theo con nai :

- Nai ơi... Tao lầm tưởng nhánh chà, mày trả cái áo lại tao. Trả... lại tao !

Nghe có tiếng người chạy đuổi theo kêu la vang rừng phía sau, con nai càng sải bốn chân phóng hết tốc độ.

Mệt quá, không còn cách nào khác, bác Ba buộc lòng phải đứng lại,
vừa thở hổn hển, vừa chắp hai tay lên miệng làm loa, la lớn :

- Nai ơi... nai ! Tao nói thiệt, đừng chạy nữa ! Mày không có áo
“bận” thì tao tặng cho mày cái áo đó. Còn gói thuốc rê trong túi áo mày
nhớ trả lại giùm. Tao ghiền... tội nghiệp tao, nai ơi. Nai ơi !...”.

Cách bắt kỳ đà sống

Nên biết giống kỳ đà thích ở trong bọng cây. Hễ động
động là chúng chun trốn, có trời mà kéo ra. Bốn chân nó giương móng thật
sắc bấu cứng vào bọng cây, nắm đuôi kéo ra chỉ có là đứt ngang mà thôi.
Cách duy nhất là muốn bắt được kỳ đà chun trong bọng cây thì phải dần
khúc đuôi cho nhừ ra, rồi lấy gừng thật cay đắp vô, chừng đó nó tự nhiên
rũ riệt gân cốt, tuột ra thôi.



Vùng này có rất nhiều loại cây lớn mà bọng ruột
như cây cuôi, tràm, trâm... kỳ đà về bao nhiêu cũng đủ chỗ để chun trốn.
Mấy bạn săn sông Đốc, Đường Ranh thảy đều thúc thủ vô mưu. Riêng tui,
đâu có chịu thua một cách dễ dàng. Thấy kỳ đà về mỗi lúc một nhiều, tui
đến tận chỗ nghiên cứu mấy ngày nghĩ ra cách bắt chúng.

Đã nằm được chỗ yếu của nó rồi, tui về làm bẫy cò ke, gài bắt sống
độ vài chục con, loại kỳ đà đực, thứ chạy giỏi nhất. Mỗi con, tui buộc
vô chót đuôi một củ gừng thật già, rồi cứ thả cho nó về nhập bầy. Chờ
lúc chúng kéo nhau ra đi ăn, tui mới dắt chó tràn đến rượt chí tử. Lũ kỳ
đà chạy về chỗ trú, chun hết vô bọng cây. Một bọng cây lớn chúng chun
vô đến mấy chục con. Mỗi cây còn có một con ló đuôi ra, vì nó chạy sau
chót. Tui sai bầy trẻ bắt ong vò vẽ cho chích vài khúc đuôi của con sau
chót ló ra ngoài đó. Con kỳ đà bị ong chích đuôi đau quá, nên cũng
nghiến răng chịu đựng. Nó nghiến vào chót đuôi con phía trên. Cứ như
vậy, chúng bắt từ dưới nhai đuôi nhau vần công dài lên. Lên tới con trên
cùng, con kỳ đà đực mà tui đã buộc đuôi một củ gừng đó. Nó bị bạn nhai
vào cái đuôi, rồi nhai tới cục gừng, bị cay quá nên chảy nước miếng ra.
Con kế dưới nhấm phải nước miếng cay cũng bắt đầu chảy nước miếng dài
như vậy. Nước miếng có chất gừng cay ấy chảy dài xuống, tự thấm vào đuôi
chúng và chúng tự rũ riệt gân cốt mà tuột ra khỏi bọng cây. Chùng đó
mình mặc sức bẻ móng, rút gân, trói ké chúng chở đem đi bán.

Bắt cá kèo

- Hồi xưa, bác cũng có đi bắt cá kèo nữa hả, bác Ba ?



Bác Ba cùng với mấy đứa cháu lối xóm ngồi chuyện
trò từ trưa tới giờ dưới gốc bụi tre tàu trước nhà. Gió chướng thổi xạc
xào cành lá. Nhìn thấy bác Ba có vẻ mệt mỏi, không muốn kể chuyện thêm
nữa, thằng Truyền cắc cớ, kiếm chuyện hỏi thêm.

- Ừ ! Cá kèo tao bắt dữ lắm. Có hôm lấy ghe mà chở - Bác Ba trả lời.

- Thiệt vậy hả bác ? Ủa ! Mà hồi đó bác bắt cá kèo ở đâu vậy ?

Thằng Truyền lại hỏi, vẻ mặt coi bộ nghi ngờ, khó hiểu. Mấy đứa trẻ
khác thì mở trừng mắt nhìn theo mấy ngón tay đang múa may như phù phép
của bác.

- Nè, coi tao bắt đây ! - Bác Ba đứng dậy trỏ một ngón tay xuống
đất - Tụi con nên nhớ vùng biển Đá Bạc của mình hồi đó vô cho tới tận
con kinh Lung Tràm này. Cá kèo lội đặc như bánh canh trong nồi. Nhưng
ngày xưa mà, đâu có phương tiện gì nhiều để bắt cá kèo như bây giờ. Chủ
yếu là bắt bằng tay thôi. Cũng không phải ai cũng bắt bằng tay giỏi như
tau. Tụi con coi đây - bác Ba xòe hai bàn tay giơ lên - đơn giản như vầy
chớ mỗi lần tao thò tay xuống sông rồi giở tay lên là bắt được mười
con, mỗi kẽ tay một con, nằm im không giãy gì được. Cá kèo coi nó trơn
lùi vậy chớ không con nào chạy tuột ra khỏi được tay tao đâu.

Mấy đứa nhỏ ngồi nghe chợt thấm ý, bật cười, cái đầu tụi nó gục gặc.
Chỉ riêng thằng Truyền không nói, cũng không cười. Nó ngồi yên, chỉ đưa
hai bàn tay ra trước mặt, cái miệng nó lép nhép nói như đếm thầm. Vụt
một cái, nó đứng dậy, bước tới, nắm tay áo bác Ba Phi lại, hỏi :

- Bác mới vừa nói mỗi kẽ tay bác bắt một con. Hai bàn tay có tám kẽ tất cả, vậy làm sao bác bắt được mười con một lần ?!

Không ngờ thằng nhỏ bất ngờ hỏi “tréo cẳng ngỗng”, bác Ba đớ người
một lúc, rồi đưa tay vỗ xuống đầu nó như thể nựng nịu. Bác xuống giọng:

- Ờ... đúng vậy. Truyền ! Mày hỏi đúng. Thông thường làm gì bắt được
một lúc mười cá kèo như vậy. Nhưng vì tay tao bắt cá “dính” quá, nên có
số cá kèo nịnh lội tới lội lui, chực sẵn bên ngoài, chờ tao thò bàn tay
xuống, mỗi lần như vậy là chúng nó nhào vô hai con một lượt để “dính
ké”. Nhờ vậy mà mỗi lần tao giơ tay lên thì được đến 10 con !

Bắt rắn hổ

Hồi ấy, tụi tui đóng quân gần Cơi Năm, nơi bác Ba Phi
ở. Thỉnh thoảng, bác vô thăm tụi tui và cung cấp nhu yếu phẩm. Có lúc
thì mấy cây thuốc gò, mấy lố ngoại cảm tán, không quên mấy cái lưỡi lam
cạo râu. Một lần tụi tui ước :




- Mùa nắng này, phải chi được một vài con rắn hổ nấu cháo đậu xanh ăn cho mát!

Nghe vậy, bác Ba quay sang, nói:

- Cái gì? Tụi bây thèm rắn hổ hả? Tưởng chuyện gì chứ ba cái thứ đó
làm gì cho hết. Hồi hổm, tao bắt được, rộng cả chục lu mái dầm chứa nước
mưa.

- Làm sao mà bắt được nhiều vậy bác Ba ?

- Dễ ẹc ! Tao bắt con cóc, móc lưỡi câu rồi đem nhấp nhấp trước hang. Nghe hơi con cóc là rắn hổ bò ra liền.

Thấy con cóc, nó chảy chồm chồm, nó táp cái bốp mắc lưỡi câu, thế là
cứ bắt ! Thứ đi chĩa, đào hang đó nghe, có tì vết ăn hổng khoái !

Nghe tụi tui đòi học nghề bắt rắn của bác, bác Ba quay sang, nói :

- Coi vậy mà bắt kiểu đó đâu có đủ nhậu. Tao còn cách này bắt hết trơn rắn hổ mà khỏe re vậy đó ?



- Trời ! Tài quá ha ! Ờ, mà cách nào bác Ba ?

Bác Ba lột cái khăn trên đầu xuống, quấn choàng hầu, rồi thong thả
vấn một điếu thuốc gò tổ bố, ý chừng để tụi này tập trung suy nghĩ, rồi
mới thong thả kể:

- Có khó gì đâu. Hôm trước, trời lụt, rắn hổ kéo nhau lên cái gò
cao. Trời ơi ! Nó nằm lên nhau chồng đống như rộng trong khạp vậy. Mấy
con chuột bò lên là nạp mạng sạch bách cho chúng. Thấy đã quá trời, tao
liền về đốn tre, trúc làm cái lọp thiệt bự bằng bốn cái lọp bình thường.
Tao bắt mấy con chuột, con cóc bỏ ở sau đuôi lọp, làm mồi nhử, rồi
chống xuồng ra gò đặt day miệng ngay chỗ bầy rắn ở. Tao chống xuồng lui
ra bờ, ngồi đợi. Nghe hơi mồi, nó ngóc đầu lên, khừ khừ hổng thua cọp
gừ. Vậy mà hổng con nào nhào vô hết ráo. Tại sao tụi bây biết không ?

- Sao vậy bác Ba ? Sao vậy ?

- À, tại tao chưa mở nắp lọp!

Tụi tui cười cái rần!

- Lọp có nắp sao bác Ba?

- Ờ, lọp đâu có nắp, tao quên! À mà nó biết mình gài bẫy, nên nó
hổng vô. Chờ hoài thấy hổng chắc ăn, tao tính bỏ về, thì thời may có con
rắn nhỏ chắc là đói lắm, bạo dạn bò vô. Thấy con kia vô được không mắc
bẫy như hồi trước, nên mấy con sau tiếp tục bò vô đầy lọp. Chờ cho con
cuối cùng rúc vô lọp, tao mới giở lọp bỏ xuống xuồng, chống về. Chắc mẩm
kỳ này, chở ra chợ Cà Mau bán, mua thuốc gò hút xệ môi. Ai ngờ, một con
rắn chừng năm kí lô vậy đó, nó tống sút đít lọp bò ra nhào tới, phóng
vô mình tao táp cái bốp, dính cái quần. Hết hồn hết vía, tao chống sào
phóng lên bờ. Ai dè dây lưng tuột, con rắn đớp tiêu luôn cái quần của
tao.

Tụi tui ôm nhau bò ra mà cười, cười đến chảy nước mắt. Một lát, có đứa cắc cớ hỏi :

- Rồi làm sao về nhà, hả bác Ba?

- Tao theo kinh kéo xuồng về… lạnh muốn teo…

- Hèn gì, bữa nay bác đem vô cho tụi này có nửa khúc thuốc gò.

Bắt heo rừng

Hồi đó, ở cặp theo phía rừng U Minh này, có làm ruộng nương, rẫy bái gì
được đâu ! Heo rừng ngày đêm kéo từng bầy ra phá phách chịu không nổi.
Những con heo nọc lớn như con bò, đi ra tới xó, rượt nhảy đực heo nái
nuôi trong nhà. Heo đẻ ra con nào mình mẩy cũng dọc dưa, mỏ nhọn thon
thon...

Năm đó, tui có trồng mười công khoai lang với khoai môn. Khoai
trúng ơi là trúng. Khoai lang lá mướt rượt như thoa mỡ, đọt bò vượt.
Còn khoai môn, tụi con nít ngắt lấy lá lớn thả lật ngửa dưới kinh, làm
xuồng bơi qua bơi lại. Vậy mà chỉ trong một đêm thôi, tui mắc công
chuyện phải đi ra sông Ông Đốc, mười công khoai lang bị heo ăn sạch
bách. Ra thăm rẫy, tui thấy mà buồn ghê. Heo lớn, heo nhỏ gì cũng ủi lút
nửa con xuống đất để ăn củ khoai. Tức bụng quá, tui chạy tuốt về nhà
mấy cây mác vót ra. Cây mác của tui bén như nước. Tui đi nhè nhẹ, cứa
cho mỗi con một mác vào lưng. Cứa xong, tui vỗ tay nạt lớn : “Heo ! Ôi
là trời!”. Bầy heo giật mình nhảy dựng lên, định tốc chạy. Nhưng nào có
dễ đâu. Giống heo rừng xương sống ngay đơ như cây đòn gánh, hễ con nào
phóng mạnh một cái là sụm xuống ngay.

Tui kêu bà con chống xuồng ra, chở về xẻ thịt, đem đi bán. Mùa đó,
tui bán thịt heo rừng lại lời gấp mấy lần mười công khoai lang chúng ăn.

Chiếc tàu rùa

Mùa khô năm đó, túng tiền xài, tui mới nghĩ một cách bắt rùa để chở ra
Sông Đốc bán. Ra nhà dượng Tư nó, tui mượn một chiếc ghe cà đom chở
chừng năm trăm giạ lúa, chống vô lung Tràm, đậu cặp mé phía dưới gió,
cặm sào hai đầu cho thật chắc. Tui còn kéo tấm đòn dày bắc thẳng lên bờ.
Làm xong, tui đi vòng phía trên gió, nổi lửa đốt một hàng dài. Mùa khô ở
đây, cỏ ngập tới lưng quần, dễ làm mồi cho lửa lắm.

Lửa bắt đầu bốc ngọn, tui lộn trở về chỗ đậu ghe, ngồi chờ. Độ
chừng hút tàn điếu thuốc, tui thấy rùa đã bắt đầu bò xuống lai rai. Lửa
phía trên gió bắt vào các bờ sậy, cháy, nổ rốp rốp, chắc còn hơi hướm,
nên chúng sắp thành hàng một, nối đuôi nhau bò tới. Con nào cũng nghển
cổ lên cao, mắt ngó chừng dáo dác. Một lúc, gió thổi mạnh lên, lửa cháy
rào rạt. Lúc này, chúng mới hốt hoảng, túa chạy ngời ngời, không còn
trật tự gì nữa. Rùa vàng, rùa nắp, rùa quạ, rùa hôi, rùa đém... đổ tới
từng bầy, rồi cứ theo cây đòn dầy, ùa đại xuống ghe. Giống rùa là chúa
sợ khói lửa. Chúng chạy bằng ba chân, còn một chân trước đưa lên che
mặt. Con nào cũng chảy nước mắt, nước mũi choàm ngoàm.

Thấy chúng tràn xuống quá xá, tui ngồi gần đầu cây đòn dài, coi con
nào lớn thì cho đi, con nào nhỏ cứ hất mạnh tay một cái là lọt xuống
sông. Một hồi, rùa xuống đầy ghe, tui nhổ sào, rút đòn dầy, chống luôn
ra chợ. Nhưng khổ nỗi, số rùa nhỏ bị rớt xuống nước cứ bấu theo ghe kết
thành bè, một chân chúng vịn vào be ghe, còn ba chân cứ đạp nước, theo
trớn ghe đi tới. Chiếc ghe bị rùa đẩy chạy tới ào ào. Tui ngồi phía sau
kềm lái, mở gói htuốc ra, vấn một điếu hút phì phèo.

Ra tới gần chợ sông Ông Đốc, tui bỗng nghe mấy người đàn bà bên kia sông la chói lói :

- Xuồng chở lúa, khẳm lắm ! Tàu làm ơn tốp lại máy chút nghe !

Thật hết phương tốp lại, tui chỉ còn biết ngồi lắc đầu chịu chết. Tui khoát tay :

- Mấy bà con làm ơn nép sát bờ giùm chút đi. Tui tốp máy hổng được, vì đây là chiếc tàu rùa !

Cái tĩn Nam Vang lẻ bạn

Mấy chú hỏi tại sao nhà tui có cái tĩn Nam Vang lớn
mà tốt vậy à? Cái tĩn màu da lươn bóng ngời, đựng trên một giạ gạo đó.
Hồi xưa, nhà tui có chẵn cặp chớ đâu phải cu ki một cái này. Cặp tĩn của
ông bà để lại mấy đời. Từ miệt Sa Đéc, vợ chồng tui xuống, chỉ có một
cặp tĩn đó với chiếc giỏ mây, đến đây sanh cơ lập nghiệp. Gia sản lưu
truyền mà, nhưng đã bị mất đi một cái. Mỗi lần nhớ tới, tui thấy tiếc
hùi hụi trong bụng.

Đó là một buổi chiều, tôi xách cặp tĩn ra lung
định múc nước về xài. Ra đến, thấy cá rô phóng như cơm sôi, tui mới nghĩ
cách kiếm vài con để chiều ăn. Tôi bẻ một nhánh tràm con làm cần câu,
bứt sợi dây bẫy cò của ai đó làm nhợ, rút cây lông nhím trên đầu tóc
xuống uốn cong làm lưỡi câu, bắt một mớ cào cào làm mồi. Cá rô vùng đất U
Minh này hồi mới khai mở thì khỏi phải nói. Con nào con nấy cân nặng
tay, màu da đen bóng, có râu. Vừa bỏ mồi xuống là thấy “chàng y” đớp
liền. Nhợ câu bị lôi xiên xiên về phía trên gió. Mình nhóng nhóng thử
ngọn cần câu, nghe bên dưới trì trì thì giật lên một cái. Một chú rô mề
đỏ đuôi, có hai sợi rây dài thượt, giãy lõm bõm. Cứ vậy mà lôi lên.

Cái miệng tĩn vòng tròn cỡ hai gang tay, nhưng
phải cầm con cá rô ấn mạnh, cái đầu nó mới chụp được vào trong. Tui vừa
câu vừa “ấn” một hơi độ nửa tiếng đồng hồ, thì đầy nhóc một tĩn cá. Còn
lại một tĩn, tìm một khúc cây làm đòn, gánh về. Đến chừng bắt cá ra làm
thịt, bà vợ tui cằn nhằn vì lấy cá ra khó quá.

Thử hỏi, cá rô mà cầm hai tay ấn mạnh cái đầu nó
mới phụp vô miệng tĩn, thì tới chừng bắt ra làm sao lôi ngược nó ra
được? Bị vợ cằn nhằn một hồi tui nổi khùng, xách cây đập cái tĩn một
phát cho xong. Thế là bây giờ chỉ còn có một cái.

Cá nuôi



- Nè nè ! Anh em đừng chài cá bổi: Cá bổi ăn
không được đâu ! Anh em bộ đội thì tui thương lắm, mới nói cho mà biết
vậy đó. Cá bổi (sặc rằn) tui nuôi trong vuông đất này là loại đặc biệt,
chớ không phải loại thường nuôi để bán đâu. Chú em mày cất chài đi. Cá
bổi phệt của qua coi lớn bằng cái quạt mo vậy, chớ thịt ăn chát ngầm.
Thôi, vô nhà biểu mấy đứa nhỏ lấy vài cần câu cá rô với một cần câu cá
lóc ra đây. Đứa bắt cào cào, đứa bắt nhái nhót mà câu, mà nhắp một hồi
ăn chết mệt không hết. Mấy con cá bổi phệt lỡ chài lên được đó, thả
xuống đìa lại đi. Thứ cá rô mề của qua, hai đứa câu một lát có mà
khiêng, chớ quân ngũ nào ăn cho hết. Con nào con ấy bằng bàn tay xòe, da
đen trạy, trứng óc nóc, đuôi đỏ chót, mỡ cứng như mỡ rùa vậy. Còn nói
chi đến thứ cá lóc kềnh của qua nuôi. Con nào mà không mọc hai sợi râu
dài cỡ lóng tay sắp lên. Chú em mày thử nhắp lên vài con cá lóc thì
biết. Tụi nhỏ xóm này thường lấy vảy cá lóc của qua làm đồng xu để đánh
đáo đó. Vì cá của qua có cho ăn mồi đàng hoàng mà. Loại nào cho mồi nấy.
Chú em mày trông thấy đó, vườn của qua trồng rặt có ba thứ cây: xoài,
cau với dừa. Suốt năm, cây sai oằn cứ để cho trái rụng xuống cho cá ăn.
Cá bổi thì ăn cau tầm vu nên thịt nó chát ngầm. Cá rô thì ăn xoài, bởi
vậy cá rô nấu canh chua không cần bỏ me, dằm me gì đâu. Nè ! Ráng nhắp
ít con cá lóc mang về tối nấu cháo ăn tẩm bổ nghe. Cả vườn dừa của qua
vậy đó, dừa khô cứ rụng xuống mương, rụng bao nhiêu thì cá lóc táp ăn
hết trọi. Bởi vậy thịt cá lóc nấu cháo khỏi phải vắt nước cốt dừa mà ăn
cũng béo ngậy.

Thu hoạch lưỡi nai

Năm ấy, mấy chục công lúa tui đang cấy cặp mé rừng,
tới mùa không còn thu hoạch được một hột để nhổ râu. Lúc lúa đứng cái,
lũ nai kéo về cả bấy ăn tới tới. Cất chòi giữ ngày giữ đêm, tốn mấy chục
cái bồ cạp bằng thùng thiếc, mà bọn nai bầy vẫn trơ trơ không sợ. Đánh
bẫy, giăng giò bắt được một, thì chúng kéo lại hai, ba. Nai chà tràn vô
xóm rượt chém bò cổ, nhảy đực bò cái, đẻ ra con nào cái sừng cũng có
nhánh có nhóc.

Ai cũng bảo là chắc phải để xứ này cho nai ở. Tui nhất định không
chịu thua, cố tìm hết cách để trị lũ nai này. Đêm đêm, tui đi rình xem
cách chúng ăn lúa. Nó ăn cũng như trâu bò ăn vậy thôi. Nghĩa là lưỡi
cũng le ra, ngoéo gọn bụi lúa rồi giựt mạnh lên.

Tui về nhà, ngồi suy nghĩ, nhủ thầm : “Như vậy là chết cha chúng mày
rồi” ! Xách mác ra vườn, tui đốn những cây tre lồ ô mang vô. Tui lần
lượt bập nhè nhẹ lưỡi mác vào cật cây tre, rồi lấy ra một miếng cật tre
dài cỡ chiếc đũa bếp, hai bề cạnh bén như dao lam. Làm tới chiều, tui
vác ra ruộng, mỗi bụi lúa tui cắm vào một miếng cật tre cho thật chắc.
Xong xuôi tui về nhà biểu mấy đứa nhỏ cứ việc chỏng cẳng mà ngủ cho
thẳng giấc đi, đừng lo canh tuần gì nữa.

Rạng sáng bữa sau, tui chống chiếc xuồng be ra ruộng. Tui xăn quần
lội xuống, tay nắm be xuồng dắt tới, tay mò theo từng gốc lúa mà lượm
lưỡi nai. Cái thứ tre lồ ô mỏng te, cật bén như nước. Vô phúc cho con
nai nào nhè ngoéo cái lưỡi vô đó mà giật lên thì thế nào cũng phải đứt
lưỡi ra.

Mùa đó, ngoài cái chuyện bán thịt lưỡi nai tươi cho bà con lối xóm
nhậu chơi, tui còn phơi khô chở lên Sài Gòn bán cho mấy chú Chệt để xuất
khẩu sang Hồng Kông, Tân Gia Ba được một tấn hai lưỡi nai khô. Hổng tin
hỏi bả thì biết./.

Ếch đờn vọng cổ

Tui có bầy vịt, hễ bum búp lông cánh là lần lượt mất sạch trơn. Tức
quá, rình mò mấy bữa, tui mới biết là bị ếch ăn. Chỗ đuôi đìa, dưới gốc
bụi tre có một hang ếch lớn quá cỡ.


“Ăn thịt vịt tao thì mầy phải đền mạng”. Nghĩ vậy, tui mới lấy
sợi dây thép quai thùng dầu hôi uốn thành một lưỡi câu, lấy sáu sợi dây
chì bện lại làm nhợ, một đầu buộc con vịt xiêm vừa ra ràng, một đầu buộc
vào bụi tre.

Mặt trời lên độ một con sào. Tui ngồi rình, thấy một con ếch bà từ
trong gốc tre lù lù lội ra. Con ếch thấy con vịt, men lại ngửi ngửi rồi
lắc đầu, bỏ đi. Biết nó chê con vịt này còn hôi lông nên chưa chịu ăn.
Bữa sau, tui đổi một con vịt mái đang đẻ, mập sà đít. Hừng sáng là tui
cũng đến chỗ hôm qua ngồi rình.


Cũng đến lúc mặt trời lên độ một con sào, con ếch bà đó lại cũng
vạch bèo lội ra. Trông thấy con vịt ta mập ú, nó ngó dáo dác, mặt mày
hớn hở, gật gật đầu mấy cái. Con ếcn khỏa bèo, hớp nước súc miệng sào
sạo, phun ra cái phèo, rồi chồm tới bên con vịt. Nó nhướng mắt, táp bụp
rồi nhai rau ráu, nuốt một cái ực. Như vướng phải lưỡi câu, nó nhợn trở
ra. Thấy tình thế không xong, tui vụt đứng dậy, la “ếch” một tiếng. Con
ếch giật mình nhào ngang, bị lưỡi câu xóc hàm hạ, nó giãy đùng đùng, sáu
sợi nhợ câu thẳng băng. Nó lúc lắc cái đầu, sáu sợi dây chì rẽ quạt ra.
Hai tay nó quào lia lịa. Sáu sợi dây bật ra những tiếng kêu bổng trầm
“tằng tăng, tủng tẳng” khác nhau. Tui ngồi nghe. Sao có chỗ vô sang, ra
hò muồi quá ! Một hồi phát ngứa miệng, tui ứng thanh nghe, ca bậy sáu
câu vọng cổ chơi...

Câu cá sấu



Một lần, có người khách mới tới U Minh, hỏi bác Ba :
- Xứ mình chắc nhiều sấu lắm phải không bác Ba ?


Ổng trả lời :
- Ôi ! Sấu ở đây khi trời nắng, chúng lên nằm hai bên bờ sông như củi lụt.

Người khách liền hỏi :
- Vậy làm sao mà bắt được nó ?


Bác Ba Phi đáp :
- Khó gì đâu, câu bắt nó thôi. Bửa hổm, tui và bả đi câu. Tui làm
một cái doi thiệt bự, rồi hai vợ chồng chèo thuyền đi. Tới sông Quảng
Phú, gặp một con cá sấu lớn. Nó mắc lưỡi câu, hai sợi doi nổi ở một khúc
eo sông. Tui thử kéo lên. Chà ! Một con cá sấu thiệt lớn. Tui quấn sợi
doi trước mũi thuyền. Thế là sấu chạy, kéo luôn cả thuyền. Tui vội la
bả: “Bà cầm lái cho ngay kẻo chìm !”. Con cá sấu kéo thuyền của vợ chồng
tui từ sông Quảng Phú tới vàm Cái Đôi mới bắt được nó.

Người khách lại hỏi :
- Thế thì làm sao đi ngang đập Cây Dừa ?Bác Ba Phi thản nhiên :

- Thì nó kéo thuyền qua đập luôn chớ sao !

Chà bằng gạc nai

Tui nuôi có một con trăn gấm, cũng không còn nhớ là
được mấy năm. Nó lớn quá cỡ, lớn đến nỗi mình kiếm đồ ăn cho nó không
xuể. Mỗi thnág tui cứ thả cho nó ra rừng tự kiếm ăn một lần. Có lần vài
ngày, có lần cả tuần lễ nó mới về. Nó ăn nào là chồn đèn, chuột cống,
cúm núm, trích cồ...


Có một lần, cũng như thường lệ, bầy trẻ cho nó ra
rừng kiếm ăn. Nó đi hai bữa... rồi ba bữa, cũng chưa thấy về. Rốt lại
mười bữa rồi mất tiêu luôn. Bầy trẻ tủa ra quần kiếm, cũng không gặp.
Chắc là nó về lại rừng. “Lá rụng về cội” thôi. Loài thú rừng mà... Cả
nhà ai cũng tiếc con trăn gấm, nhưng ngày qua ngày, rồi cũng lãng quên.

Vào độ nửa tháng Chạp năm đó, nghe tu hú kêu
ngoài bụi tre, thấy gió chướng vờn trên lá cây, tui nhớ ra đã gần ngày
Tết. Vợ chồng con cái tui vác phảng, ôm lưới, lội ra cái đìa mé rừng mà
chụp cá. Cái đìa mới đào hồi mùa hạn, chưa kịp cắm chà gộng gì cả. Nhưng
dù sao cũng có cả đủ ăn Tết. Nhờ cái nó nhẹ dọn cỏ và khỏi nhổ chà.

Cha con tui bỏ lưới trên bờ, dùng phảng rong mé
cỏ. Một chuyện lạ đời là mỗi nhát chém xuống, phảng nào cũng trúng nhằm
chà nghe rốp rốp.

- Ai lén cắm chà đìa của mình vậy kìa ? Tui tự
hỏi, rồi cố dọn cỏ cho nó xong. Mấy cây phảng giở lên coi, cây nào cũng
mẻ sếu sáo như lưỡi cưa hết thảy.

Đến khi cỏ được kéo cả lên bờ, tui lại thấy dưới
đìa đầy chà gộng ló lên mặt nước. Kỳ lạ là toàn chà cùi, không có nhánh
nhóc gì hết. Chà bắt đầu xạo xự mạnh lên như có ai lặn ở phía dưới, rồi
cầm mà rung. Một lúc sau, toàn bộ chà phía dưới đìa kéo hết lên bờ.
Chừng đó cha con tui mới bật ngửa. Té ra con trăn của nhà mình lâu nay
nó ra rừng ăn phải bầy nai chà, nên chà gạc nai đâm lủng lưng, trổ lên
phía trên. Có lẽ vì bị đau quá, nên nó còn nằm đấy dưỡng bịnh, chưa chịu
về chuồng.